رییس جمهوری کشورمان در شرایطی امروز میهمان مردم آذربایجان شرقی برای افتتاح سد «حاجیلار چای» شهرستان ورزقان در نزدیکی های رودخانه مرزی ارس است که در محافل رسانه ای از این سفر به عنوان سفری برای توسعه و عمران مناطق مرزی یاد می شود.
آذربایجان شرقی امروز میزبان سومین دور از سفرهای استانی رییس کابینه امید است؛ سفری که مهم ترین ویژگی آنها تمرکز بر افتتاح یا کلنگ زنی طرح های عمرانی با رویکرد تسریع توسعه استان و بهره برداری از سد «حاجیلار چای» در نزدیکی رودخانه مرزی ارس، نقطه عطف آن است.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایرنا، هر چند در سومین سفر حجت الاسلام المسلمین روحانی به آذربایجان شرقی، ۵۱۸ طرح با بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار بهره برداری یا کلنگ زنی می شود، اما افتتاح سد «حاجیلار چای» از این نظر که زمینه ساز اجرای طرح آبرسانی به ۶۳ روستای شهرستان محروم ورزقان با ۸۰ میلیارد تومان اعتبار است، گامی در راستای اهتمام ویژه دولت برای محرومیت زدایی با محوریت مناطق مرزی قلمداد می شود.
نگاهی به هزینه کرد ۸۰۶ میلیارد تومانی دولت برای طرح های قابل افتتاح رییس جمهوری در سفر سوم به آب های مرزی آذربایجان شرقی، نشان می دهد که عزم کابینه اعتدال برای استفاده از طرفیت کم مانند آب های مرزی با رویکرد زمینه سازی برای عمران، آبادی و رفاه هر چه بیشتر مناطق مرزی، جدی است.
محمدرضا پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی در این ارتباط گفت: تبریز و خطه آذربایجان، پنج شنبه هفته جاری، میزبان حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی، رییس محترم جمهوری و تعدادی از اعضای هیات دولت است و در این سفر که برای افتتاح و بهره برداری از پروژه های مربوط به آب های مرزی انجام می شود، سه پروژه مهم سد حاجیلارچای در شهرستان ورزقان با سرمایه گذاری ۱۵۶ میلیارد تومان، بهره‌برداری از آب های ارس با سرمایه گذاری ۳۵۰ میلیارد تومان و شبکه آبیاری سد خداآفرین با سرمایه گذاری بیش از ۳۰۰میلیارد تومان، افتتاح می شود.
افتتاح حاجیلار چای
سد حاجیلار چای که با ۱۵۰ میلیارد تومان هزینه و با هدف تامین آب مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی منطقه ورزقان احداث شده، آماده بهره برداری است، از جمله مهم ترین طرح های ذربایجان شرقی در حوزه آب های مرزی است که با حضور رئیس جمهوری به بهره برداری می رسد.
به گزارش ایرنا، سد مخزنی حاجیلار چای پشت رودخانه حاجیلر چای از سرشاخه های رودخانه ارس در مدت ۱۰ سال ساخته شده و مساحت حوضه آبریز تا محل سد ۵۳۶ کیلومترمربع است که در ۱۳۵ کیلومتری شمال تبریز و ۵۰ کیلومتری شمال غربی ورزقان و ۲ کیلومتری روستای «قره قیه» قرار دارد.
سد مخزنی حاجیلار چای سد خاکی با هسته «ناتراوای رسی» و حجم مخزن با ظرفیت ۴۸.۹ میلیون مترمکعب است که ساخت آن از سال ۱۳۸۸ آغاز شده است.
ارتفاع تاج این سد از پی ۹۵ متر و از بستر رودخانه ۷۱ متر بوده و با طول و عرض به ترتیب ۲۵۶ و ۱۰ متر می باشد و تراز تاج سد ۱۰۵۲ متر از سطح آب های آزاد و حجم کل خاکریزی بدنه سد ۲ میلیون مترمکعب است.
عمده ویژگی سد حاجیلار مصارف صنعتی بوده که با ظرفیت موجود موجب بهره وری بالایی برای صنعت منطقه خواهد شد و ۱۰ میلیون مترمکعب در سطح ۱۰۰۰ هکتار از اراضی دیم زار کم بازده را سیراب می کند.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی به ایرنا گفت: تامین سالانه سه میلیون مترمکعب آب برای شرب، بهداشتی و کشاورزی شهرستان های ورزقان و خاروانا و روستاهای اطراف آن، تامین نیازهای آبی حقابه بران و محیط زیست (۵.۷) میلیون مترمکعب، کنترل سیلاب، جاذبه های گردشگری و اشتغال زایی در منطقه از دیگر مزایا و ویژگی های سدحاجیلار چای ورزقان است.
یوسف غفارزاده افزود: رودخانه حاجیلار چای از سرشاخه های رودخانه ارس بوده و مساحت حوضه آبریز تا محل سد ۵۳۶ کیلومتر مربع است، شرایط اقلیمی آن نیمه مرطوب تا خشک بوده و متوسط بارش سالانه در محل سد ۳۴۱ میلیمتر است.
وی تشریح کرد: حداکثر آبدهی سالانه سد ۸۵ میلیون مترمکعب است و متوسط آبدهی سالانه ۶۵ میلیون مترمکعب و کیفیت شیمیایی آب برای مصارف کشاورزی و شرب خوب تا قابل قبول قرار دارد و مساحت دریاچه سد در تراز بیشینه ۲.۶۲ کیلومتر مربع است.
وی ادامه داد: سامانه آبگیری سد شامل برج آبگیر بتنی، لوله فولادی ۱۲۰۰ میلیمتری و شیرخانه انتهایی اعلام کرد و گفت: تکنولوژی ساخت سد قالب لغزنده در مدت ۲۱ شبانه روز و حداکثر ظرفیت آبگیری آن ۵.۶ مترمکعب بر ثانیه و ارتفاع برج ۴۶ متر است.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی گفت: این سد دارای سامانه انحرافی آب و تخلیه کننده تحتانی، سامانه تخلیه سیلاب با ظرفیت تخلیه سرریز ۸۶ مترمکعب در ثانیه است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز گفت: مصرف ۳۲ میلیون مترمکعبی آب سد حاجیلار برای مصارف صنعتی فرصت مناسبی برای اجرای طرح های آینده توسعه و نیز تاسیس صنایع پایین دستی مس است.
حسین نجاتی اظهار کرد: سد حاجیلار در تامین آب طرح های توسعه مس سونگون نقش بسزایی خواهد داشت.
بهره برداری از طرح ۷۰۰ هکتاری اراضی کشاورزی آقبلاغ طرح توسعه بهره برداری ارس
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی همچنین با اشاره به بهره برداری از طرح ۷۰۰ هکتاری اراضی کشاورزی آقبلاغ در شهرستان جلفا در سفر ریاست جمهوری که با هدف استفاده از حقابه‌ جمهوری اسلامی ایران از رودخانه‌ مرزی ارس انجام می شود؛ طرح توسعه‌ بهره‌برداری از ارس را یکی از مهم‌ترین طرح های وزارت نیرو در شمال غرب ایران و استان آذربایجان‌شرقی عنوان کرد.
وی در تشریح دستاوردهای این طرح اضافه کرد: با گشایش این پروژه شاهد اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی منطقه و ارتقای راندمان آبیاری و افزایش تولید خواهیم بود.
غفارزاده هدف از اجرای این طرح بزرگ را استفاده از ۱۰۲ میلیون متر مکعب از حقابه جمهوری اسلامی ایران از رودخانه‌ی مرزی ارس برای آبیاری بیش از ۱۶ هزار هکتار از اراضی منطقه به منظور ایجاد اشتغال، توسعه صنایع جانبی و تأمین آب مورد نیاز صنعت دانست.
وی گفت: این طرح دارای ۵ ناحیه عمرانی شامل سد گلفرج و شبکه‌ی بالادست، سد گردیان و شبکه‌ی بالادست، اراضی آقبلاغ، دشت یکانات و شامل دشت هرزندات می‌باشد.
غفارزاده با اشاره به اینکه افزون بر ۳۵۰۰ میلیارد ریال در این طرح هزینه شده است، بیان کرد: طرح ۷۰۰ هکتاری اراضی کشاورزی آقبلاغ با اهداف اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی منطقه، کاهش مهاجرت و تثبیت جمعیت و ارتقای بازدهی آبیاری و افزایش تولید در شهرستان جلفا به بهره‌داری می‌رسد.
بهره برداری از شبکه‌ آبیاری و زهکشی پایاب سد خداآفرین
شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد خداآفرین در حاشیه رودخانه مرزی ارس و در مجاورت جمهوری آذربایجان، از جمله طرح های آماده برای بهره‌برداری در سفر رییس جمهوری کشورمان به آذربایجان شرقی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، طول کانال اصلی آبیاری و زهکشی این پروژه را ۵۲ کیلومتر و ظرفیت آن را ۷۲ مترمکعب در ثانیه اعلام و اضافه کرد: در اولویت اول ۵ هزار و ۲۹۰ هکتار از این اراضی در دست اجرا است که ۹ ایستگاه پمپاژ ثانویه روی کانال اصلی، فشار مورد نیاز شبکه آبیاری تحت فشار را تامین می‌کند.
یوسف غفارزاده افزود: هم اکنون در آذربایجان شرقی آبیاری دو هزار هکتار از اراضی ۶ روستا در بخش گرمادوز شهرستان خداآفرین با استفاده از ۶ ایستگاه پمپاژ آماده‌ بهره‌برداری است.
غفارزاده بهره‌برداری از شبکه‌ آبیاری و زهکشی پایاب سد خداآفرین را از جمله پروژه‌ های آماده بهره برداری در جریان سفر ریاست جمهوری به آذربایجان شرقی برشمرد که به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های آبیاری و زهکشی کشور در استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل در حال اجراست.
وی ادامه داد: تامین آب مورد نیاز ۱۲ هزار هکتار از اراضی توسعه آذربایجان‌شرقی و تولید بیش از ۱۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی و جلوگیری از مهاجرت و ایجاد اشتغال برای بیش از ۱۲ هزار نفر از مهم‌ترین اهداف این طرح به شمار می‌رود.
غفارزاده یادآوری کرد: با بهره‌برداری از پروزه فوق ۱۶ هزار تن محصولات کشاورزی تولید و برای ۲۰۰۰ نفر اشتغال ایجاد خواهد شد که برای اجرای آن ۳۰۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.
وی گفت: با بهره‌برداری از شبکه‌ آبیاری و زهکشی اراضی بخش گرمادوز شهرستان خداآفرین که با هدف تأمین ۲۰۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی انجام می‌شود، اشتغال‌زایی، رونق محصول،کاهش مهاجرت و تثبیت جمعیت را شاهد خواهیم بود.
شهرستان خداآفرین با جمعیت حدود ۳۰ هزار نفر در فاصله ۲۱۰ کیلومتری شمال شرقی مرکز آذربایجان شرقی، بین رشته کوه های جنگلی قره داغ و قفقاز واقع شده است که از شمال به جمهوری های آذربایجان و ارمنستان، از غرب به شهرستان جلفا و از شرق به استان اردبیل محدود است.
این شهرستان دارای ۲۲۲ آبادی به مرکزیت شهر خمارلو است و میانگین بارندگی سالانه در این منطقه بیش از ۳۳۵ میلی متر و پرباران ترین ماه آن اردیبهشت می باشد.