کاهش ۳۰ درصدی استفاده از خودروهای شخصی از یک سو و استفاده از حمل و نقل عمومی و سبز از سویی دیگر، کاهش چشمگیر ترافیک در هسته مرکزی شهر تبریز را موجب شده است تا همزمان با اصلاح قیمت بنزین، میزان استفاده از وسایط نقلیه عمومی نیز افزایش یابد و همه این موارد، ناشی از اجرای طرحی به نام زوج یا فرد است که پس از اجرای موفق آزمایشی آن در ۱۵ روز پایانی سال ۹۷ در تبریز، با تصمیم شورای ترافیک استان، اجرای آن از دوم شهریور ۹۸ بصورت رسمی آغاز شده و هم اکنون نیز ادامه دارد.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از شهریار تبریز (پایگاه خبری شهرداری تبریز) به محدوده طرح زوج یا فرد خودروها از چایکنار و پل قاری شروع می شود و تا سه راهی خاقانی، خاقانی به طرف میدان ساعت، میدان ساعت به طرف مصلی، شریعتی، چهارراه شریعتی و باغ گلستان به طرف فلسطین و از سمت شمال مجددا به چایکنار ختم می شود.
خودروهایی که رقم آخر پلاک های آنها زوج است، در روزهای زوج و خودروهایی که رقم آخر پلاک های آنها فرد است، در روزهای فرد می توانند در این محدوده تردد کنند اما در روزهایی غیر مطابق با پلاک، این خودروها از ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۴ و از ۱۷ تا ۱۹:۳۰ نمی توانند وارد محدوده طرح شوند.
راهکاری برای رهایی از گره های ترافیکی
اجرای طرح زوج یا فرد خودروها ابتدا با واکنش هایی مواجه شد و دلیل عمده آن نیز لغو اجرای آن در تهران بود که پس از چند سال، طرح “مقابله با آلودگی هوا” جایگزین آن در پایتخت شد. با این حال اما طرح زوج یا فرد پس از اجرای موفق ۱۵ روزه در پایان سال ۹۷ در تبریز که نتایج مثبتی به دنبال داشت، مورد توجه قرار گرفت و پس از حدود یک ماه اجرای آزمایشی مبتنی بر پایه فرهنگ سازی، این طرح بصورت رسمی از دوم شهریور ۹۸ به مرحله اجرا درآمد.
در روزهای اخیر و پس از تشدید میزان آلودگی هوا، طرح زوج یا فرد خودروها بار دیگر در تهران راه اندازی شد تا اثبات شود که این طرح تاثیر مثبتی در کاهش میزان آلاینده های هوا داشته و تصمیم گیران حوزه ترافیک و شهر را بار دیگر مجاب به اجرای دوباره آن در کلانشهر تهران کرده است. اکنون در تبریز این طرح به عنوان راهکاری برای رهایی هسته مرکزی شهر از تراکم خودروها و گره های ترافیکی است که توسط شورای ترافیک استان و سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز با همکاری پلیس راهور اجرا می شود.
پس از حدود یک ماه فرهنگ سازی و نهادینه کردن اهمیت طرح زوج یا فرد خودروها، اکنون و از زمان اجرای رسمی آن از دوم شهریور ۹۸ رانندگان متخلف که در ساعات طرح وارد محدوده مشخص شده می شوند، توسط دوربین های پلاک خوان و همچنین پلیس راهور جریمه می شوند و شهروندان باید توجه کنند تا در ساعاتی غیر از زمان طرح زوج یا فرد در این محدوده تردد کنند.
کاهش ۳۰ درصدی تردد خودروهای شخصی
در این ارتباط اصغر آدی بیگ مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز اعتقاد دارد که اجرای طرح زوج یا فرد خودروها همزمان موجب کاهش میزان آلودگی هوا و تردد خودروهای شخصی در هسته مرکزی شهر شده است. او می گوید: کاهش ۳۰ الی ۳۵ درصدی تردد خودروهای شخصی در محدوده تعیین شده هسته مرکزی شهر و افزایش میزان استفاده از خودروهای عمومی از جمله نتایج مثبت اجرای طرح زوج یا فرد خودروها در تبریز بوده است.
آدی بیگ در گفتگو با خبرنگار شهریار، همچنین به کاهش میزان آلاینده های هوا که در اثر ازدیاد تردد خودروها در هسته مرکزی شهر ایجاد شده بود، اشاره می کند و می گوید: یکی از عمده دلایل افزایش غلظت آلاینده های هوای تبریز، بالا بودن میزان استفاده از خودروهای شخصی و تک سرنشین است که تا پیش از اجرای طرح زوج یا فرد، به شکل قابل توجهی محسوس بود اما اکنون و پس از آغاز رسمی اجرای این طرح در محدوده تعیین شده، شاهد کاهش میزان آلودگی هوا هستیم و این در حالی است که طی سال های گذشته در فصول سرما و در چنین روزهایی از سال، آلودگی هوا بارها موجب تعطیلی مدارس شده بود.
طرحی برای نهادینه کردن فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز در عین حال با تمجید از همکاری خوب شهروندان در رعایت طرح زوج یا فرد خودروها و عدم تردد در این محدوده طی ساعات تعیین شده، این همکاری را در اجرای موفق طرح بسیار موثر می داند و اعتقاد دارد: فرهنگ سازی صورت گرفته توسط عوامل پلیس راهور و همچنین سازمان ترافیک شهرداری تبریز در این خصوص که تا قبل از اجرای رسمی طرح در شهر صورت گرفت، موجب شد تا شهروندان با اطلاع کامل از جزئیات طرح در اجرای آن همکاری خوبی داشته باشند. تا قبل از دوم شهریور، اجرای طرح بصورت آزمایشی و همراه با فرهنگ سازی و نهادینه کردن آن در بین شهروندان و بخصوص رانندگان بود و در این مدت هیچگونه جریمه ای از بابت تردد در محدوده طرح زوج یا فرد متوجه رانندگان نمی شد اما از تاریخ فوق و پس از تذکرهای مکرر پلیس و اطلاع رسانی های صورت گرفته، اکنون رانندگانی که در ساعات اجرای طرح وارد محدوده می شوند، توسط عوامل پلیس راهور و همچنین دوربین های پلاک خوان جریمه می شوند. البته همزمان، موضوع فرهنگ سازی همچنان ادامه دارد و ما می خواهیم اجرای طرح زوج یا فرد خودروها در هسته مرکزی شهر زمینه های نهادینه شدن فرهنگ استفاده حداقلی از خودروهای شخصی و استفاده حداکثری از حمل و نقل عمومی و سبز را فراهم کند.
افزایش ۲۵ درصدی جابجایی مسافران با تاکسی
سرهنگ حبیب آبراهه رئیس پلیس راهور شهرستان تبریز نیز در گفتگو با خبرنگار شهریار با اشاره به آمار ارائه شده از سوی دستگاه های تردد شمار پلیس، به کاهش محسوس تردد خودروهای شخصی در هسته مرکزی شهر می گوید: دستگاه های تردد شمار از کاهش ۳۰ درصدی میزان ترافیک در محدوده مرکزی شهر طی اجرای طرح زوج یا فرد خودروها حکایت دارد و برابر اعلام سازمان تاکسیرانی، شاهد افزایش ۲۵ درصدی جابجایی مسافر توسط تاکسی ها در این مدت بوده ایم. همچنین زمان سفر شهروندان توسط اتوبوس ها، کاهش پنج الی ۱۰ درصدی داشته است و هشت تا ۱۰ درصد افزایش جابجایی با اتوبوس ها طی این مدت ثبت شده است. این آمار نشان می دهد که طی مدت زمان اجرای طرح زوج یا فرد خودروها، شهروندان بجای استفاده از خودروهای شخصی به سمت حمل و نقل عمومی و سبز سوق پیدا کرده اند و این موضوع موجب شده تا ضمن گسترش فرهنگ استفاده از حمل و نقل پاک، شاهد کاهش میزان آلاینده های جوی باشیم.
مردم همکاری خوبی با پلیس دارند
او در ارتباط با تعداد جریمه رانندگان متخلف که محدوده تردد در طرح زوج یا فرد را در ساعات مشخص شده رعایت نمی کنند، اعتقاد دارد: در مدت زمان یک ماه قبل از اجرای طرح، رانندگان متخلف جریمه نمی شدند و با توجه به اطلاع رسانی از طرف مختلف، بحث فرهنگ سازی در اولویت بود. البته در حال حاضر نیز این فرهنگ سازی ادامه دارد و با توجه به رعایت قوانین توسط شهروندان، حجم جرائم رانندگان متخلف طرح زوج یا فرد چندان بالا نیست. خوشبختانه مردم در این زمینه با ما همکاری بسیار خوبی دارند و تا به اینجا نتیجه مطلوبی از اجرای طرح به دست آمده است.
سرهنگ آبراهه در ارتباط با اینکه گفته می شود احتمال گسترش دایره محدوده طرح زوج یا فرد خودروها در تبریز وجود دارد، می گوید: تا زمانی که آلودگی هوا افزایش نیابد و ترافیک در هسته مرکزی سنگین نباشد، به محدوده طرح اضافه نمی شود و حداقل برای سال جاری همان محدوده قبلی جهت اجرای طرح در نظر گرفته شده است.
کاهش تعداد روزهای ناسالم با اجرای طرح زوج یا فرد
امین صدرایی مسئول مطالعات و برنامه ریزی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تبریز نیز تعداد روزهای ناسالم در طول سال را مرتبط با میزان تردد خودروهای شخصی در هسته مرکزی شهر می داند و می گوید: با اجرای طرح زوج یا فرد خودروها در محدوده مشخص شده ای از مرکز شهر، تعداد روزهای ناسالم از لحاظ جوی نیز کمتر شده و در سوی مقابل میزان استفاده از وسائط نقلیه عمومی بیشتر شده است. سازمان ترافیک شهرداری تبریز قصد انجام اقدامات تکمیل کننده طرح زوج یا فرد خودرو را دارد تا با کاهش تردد یک مدل حمل و نقل، ظرفیت استفاده از مدل دیگری از حمل نقل را افزایش دهد. کم شدن حجم تردد خودروهای شخصی در هسته مرکزی شهر، فضا برای سرعت عمل حمل و نقل عمومی بخصوص اتوبوس ها و تاکسی ها را بیشتر می کند و تاخیر در جابجایی مسافران درون شهری کمتر می شود.
تدابیر شهرداری تبریز برای ترویج دوچرخه سواری
او در عین حال از ضرورت استفاده حداکثری از حمل و نقل پاک و سبز یاد می کند و معتقد است که حمل و نقل سبز یا همان تردد با دوچرخه و یا پیاده روی، از جمله راهکارهای مناسبی است که در کنار اجرای طرح های ترافیکی می تواند در کاهش میزان آلودگی هوا و کاهش مصرف انرژی و روان سازی ترافیک بخصوص در هسته مرکزی شهر بسیار موثر واقع شود.
صدرایی در گفتگو با خبرنگار شهریار، به تدابیر و سیاست های مختلف سازمان ترافیک شهرداری تبریز در راستای ترویج دوچرخه سواری اشاره کرده و می گوید: راه اندازی سیستم هوشمند دوچرخه سواری، ایجاد مسیرهای ویژه برای این وسیله نقلیه پاک و همچنین ایجاد پارکینگ های ویژه برای دوچرخه در نقاط مختلف شهر از جمله برنامه هایی است که شهرداری تبریز در رساتای تحقق آن برنامه ریزی کرده و تلاش می کند.
رونق معاملات در ترافیک روان بازار
با توجه به موارد ذکر شده و آماری که سازمان ترافیک شهرداری تبریز و پلیس راهور در خصوص کاهش میزان ترافیک در هسته مرکزی شهر و همچنین افزایش میزان استفاده از حمل و نقل عمومی ارائه داده اند، به نظر می رسد که اجرای طرح زوج یا فرد توانسته بار ترافیکی از محدوده پرتردد بازار تبریز را کاهش دهد که این موضوع شاید در نگاه اول اثراتی همچون کم شدن حجم داد و ستد بازاریان را نشان دهد اما گزارش های میدانی حاکی از آن است که نه تنها خللی در معاملات روزانه بازاریان ایجاد نشده است، بلکه روان شدن ترافیک در این محدوده از شهر موجب شده تا رونق کسب و کار افزایش یافته و مراجعه کنندگان به بازار بدون دردسرهای ناشی از ترافیک سنگین و زمان بر، به راحتی اقلام مورد نیاز خود را تهیه کنند.
اجرای طرح زوج یا فرد خودروها یکی از طرح های موفقی است که در دوره مدیریت فعلی شهرداری تبریز آغاز شده و در حال اجرا است که اثرات مثبت آن در بحث ترافیکی و سلامت محیط زیست مشاهده می شود.