همزمان با اتحاد و همدلی مناسب مسئولان در جایگاههای مختلف در راستای مبارزه با بیماری کرونا اقشار مختلف مردم در زمینه مسئولیت اجتماعی و مهار این ویروس عملکرد قابل قبولی از خود نشان دادند.

مواردی چون بخشش اجاره بهای واحد های تجاری تعطیل شده در ایام بیماری، بخشش اجاره بهای منزل مسکونی، توزیع مواد بهداشتی و غذایی بین نیازمندان، تولید ماسک توسط مردم و توزیع رایگان، حضور داوطلبانه طلاب در بیمارستان ها و غسالخانه ها و راه اندازی کانال های آموزش مدارس توسط معلمان بازنشسته؛ نمونه های بارزی از انجام مسئولیت اجتماعی مردمی بود.
به گزارش جارچی اخبار و به نقل ازایرنا, آموزش های چهره به چهره خانوادگی، اهدا خون در ایام کرونا و ارائه کمک های مالی به افراد محروم که به نوع خود می تواند، خاص فرهنگ ایرانی اسلامی باشد، جلوه هایی دیگر از مسئولیت اجتماعی محسوب می شود.

حدود چهار ماه از حضور کرونا در جهان سپری می شود ویروسی که علاوه خطرات جانی همه مناسبات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر جوامع را تحت تاثیر گسترده خود قرار دارد.

بحران کرونا و درس مسئولیت اجتماعی مردم و دولت ها

این روزهای سخت در حافظه تاریخ خواهد ماند، بنظر می رسد درس مهم کرونا برای مردم و حاکمان یک پیام ساده و آن ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در جهان امروزی است.

با توجه به این که امروزه مخاطرات گوناگونی زندگی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی انسان ها در تمامی جوامع را در بر گرفته است، لذا مسئولیت اجتماعی همه گروهها و سازمانها را مضاعف و دو چندان کرده است.

بطوریکه دیگر هیچ فرد یا سازمان و حتی دولت و حکومتی نمی تواند از زیر بار مسئولیت ناشی از مخاطرات فعلی و آینده شانه خالی کند.

مسئولیت اجتماعی همواره به صاحبان قدرت و همچنین تصمیم گیران، سیاستگذاران و برنامه ریزان هر جامعه ای یادآور می شود که هر گونه پیامدهای مثبت و منفی ناشی از اقدامات و تصمیمات آنها در تمامی زمینه ها بر عهده دولت باشد.

در چنین شرایطی دولت با حمایت اجتماعی از افراد حقیقی و حقوقی علاوه بر انجام یک تکلیف سرمایه اجتماعی، اعتماد عمومی، انسجام اجتماعی و در نهایت یک جامعه عاری از آسیب های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت.

اگر چه در روزهای نخست ورود کرونا ویروس به کشور آمادگی لازم و تدابیر امنیتی، بهداشتی، درمانی و نحوه مقابله با کرونا به سختی پبش می رفت و اختلاف نظر ها و سلایق متعددی در این زمینه وجود داشت.

اما به تدریج با محوریت هیات دولت و شورای ملی مبارزه با ویروس کرونا علاوه بر برنامه ریزی مناسب و همدلی تمام ارکان نظام و پشتیبانی رهبر معظم انقلاب، دولت با بسیج عمومی و بهره مندی حد اکثری از ظرفیت نیروهای داوطلب و جهادی در زمینه مسئولیت اجتماعی موفق عمل نماید.

مهمترین شاخص های موفقیت دولت در مسئولیت اجتماعی خطر کرونا شامل بسیج رسانه های ارتباط جمعی و آگاهی بخشی به جامعه، ساماندهی و بهره برداری از ظرفیت گروه های داوطلب مردمی(خیرین،گروه های جهادی،موسسات،شرکت ها ونهاد های انقلابی) و ظرفیت سازی در نیروهای مسلح به منظور کمک به بهداشت و درمان بیماران، کمک های حمایتی از اقشار نیازمند، کمک به اقتصاد های خرد آسیب دیده از بیماری کرونا بود.

راه اندازی شبکه های آموزش دیجیتال مدرسه، حذف هزینه های مربوط به بیماری،توزیع رایگان اقلام بهداشتی در مناطق محروم،حمایت از خانواده های متوفی ناشی از کرونا بخش های مهمی از مسئولیت اجتماعی دولت را در کنار وظایف قانونی و تکالیف معین شده انجام گرفت.

مسئولیت اجتماعی از دیدگاه اسلام

حجت الاسلام مصطفی تیموری استاد حوزه و دانشگاه در خصوص مسئولیت اجتماعی در گفتگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اهمیت مسئولیت و رفاه جامعه از دیدگاه اسلام بیان کرد: در بررسی کتب اسلامی و نظرات علمای مسلمان، نکات جالب توجهی وجود دارد که در بررسی فلسفی دیدگاه ها می توان تا حدود زیادی آن را بسیار مدرن و پیشرفته قلمداد کرد.

وی گفت: در شرایطی که ویروس کرونا و تبعات ناشی از این بیماری تقریبا سراسر جهان را فرا گرفته نوع برخوردی که در ایران انجام می گیرد تفاوت های ماهوی با دیگر کشورها بخصوص کشورهای توسعه یافته جهان دارد.

تیموری اظهار داشت: نهاد دین در بهبود وضعیت کرونا و پیشگیری از آسیب اجتماعی این بیماری در کشور پیشگام شده است.

وی افزود: آیات و دیدگاه های اسلامی به مسئولیت های مؤمنان در برابر یکدیگر و حتی در برابر زمین توخه خاصی دارد؛ در اسلام مسئولیت های اجتماعی یک تکلیف است و شاید بتوان این طور ادعا کرد که فلسفه فکری حاکم بر دیدگاه اسلامی مسئولیت های اجتماعی یک دیدگاه جامع تر نسبت به سایر دیدگاه ها است.

این نویسنده و پژوهشگر اسلامی با اشاره به آیه ۲۶ سوره اسرا که می فرماید: ” حق خویشاوندان و مسکینان و در راه ماندگان را ادا کن ” پیام روشن خداوند متعال در کتاب آسمانی قرآن خطاب به مومنان است که مسلمانان را نسبت به یکدیگر مسئول دانسته و با صراحت و دقت مسئولیت آنان را نسبت به یکدیگر تعیین و مشخص نموده است.

وی به آیه ۳۶ سوره نسا اشاره کرد و افزود این آیه جامعیت مسئولیت پذیری مسلمانان در یک جامعه اسلامی بصورت فراگیر عنوان می کند به اینصورت که مسئولان، دولت حاکمان و هر فرد مسلمانی را چنین مورد خطاب قرار می دهد: که نسبت به پدر و مادر، خویشان، یتیمان، فقیران و همسایه خویش، بیگانه و دوستان موافق و رهگذران و بندگان زیردست و در حق همه نیکی کنید.

کمک های داوطلبانه مردمی و مسئولیت اجتماعی

حجت الاسلام تیموری به تاکید مقام معظم رهبری در کمک به افراد آسیب دیده از حوادث و بلایای غیر مترقبه اشاره کرد و افزود: این دیدگاه کمک های داوطلبانه و مردمی و جهادی نیز نشات گرفته از رفتارهای اسلامی در جامعه است.

وی افزود: امروز پویش جمع آوری کمک های مومنانه برای افراد آسیب دیده از بیماری کرونا و استقبال مسئولان کشوری و مدیران ارشد دستگاهها جهت اختصاص بخشی از حقوق خود به این امر خیر در واقع عمل کردن به تکالیف دینی و دستورات قرآنی است.

اگر چه خطر بیماری کرونا به همت همه کارگزاران نظام و همکاری قابل قبول اکثریت مردم در حال کنترل است اما مسئولیت اجتماعی یکی از مقوله های مهم دنیای مدرن و تاثیر گذار در مدیریت بحران ها قلمداد می شود.

در عین حال باید یادآور شد؛ بسیاری از افراد جامعه به واسطه دینداری و عمل به تکالیف دینی یا نوعدوستی و انسان دوستی خود این امر مهم را داوطلبانه انجام می دهند اما برای فراگیر نمودن مسئولیت اجتماعی در اجرای تعهدات فردی و اخلاقی به نظر می رسد جامعه نیازمند فرهنگ سازی و آموزش مناسب در سطوح مختلف باشد.