میزان صادرات محصولات کشاورزی آذربایجان‌شرقی با توجه به جایگاه کشوری این استان از نظر میزان تولیدات این بخش و دارا بودن رتبه‌های اول تا ششم کشوری در تولید ۲۱ محصول همخوانی نداشته و به نظر می‌رسد افزایش سهم ۱۰ درصدی این بخش از صادرات غیرنفتی استان نیازمند برنامه راهبردی است.
سال گذشته ۲۸۰ میلیون دلار از صادرات غیرنفتی سه میلیارد آذربایجان شرقی به محصولات کشاورزی اختصاص داشت که این رقم در مقایسه با میزان تولید و ظرفیت های کشاورزی استان، بسیار اندک بوده و افزایش ارزآوری از طریق صدور محصولات کشاورزی به برنامه های مدون و راهبردی و عملی نیاز دارد.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایرنا، در حوزه زراعت و در بخش حبوبات و تولید عدس رتبه اول تا دوم کشور با سطح زیرکشت ثابت در سال های مختلف به آذربایجان شرقی تعلق دارد؛ در علوفه و تولید یونجه هم به لحاظ سطح زیرکشت و هم میزان تولید رتبه اول کشوری از آن این استان است، در تولید گندم مقام چهارم کشوری، در زیربخش باغبانی و تولید سیب مقام دوم کشور، تولید زردآلو رده اول، تولید سنجد رتبه اول کشور، در زغال اخته رتبه دوم کشوری و در سایر محصولات باغی رتبه های اول تا هفتم کشوری به این استان تعلق دارد و اینها بخشی از ظرفیت های کشاورزی و ضرورت توجه به مقوله صادرات در این حوزه است.
مدیر دفتر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در یکی از جلسات مشترک دفتر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان با روسای کمیسیون‌های کشاورزی و صادرات اتاق بازرگانی تبریز، با تاکید بر استفاده از تمامی ظرفیت های بخش کشاورزی برای افزایش رقم صادرات در این بخش، اجرای برنامه راهبردی مشترک جهت صادرات مازاد تولیدات کشاورزی استان در سال جاری را ضروری دانست.
صالح مؤمنی با اشاره به اینکه محصول سیب بیشترین مازاد تولید را در استان دارد، گفت: سالانه ۶۰۲ هزار تن سیب مازاد مصرف استان تولید می شود که برای جلوگیری از هدر رفت آن نیازمند برنامه صادراتی جامع هستیم.
وی همچنین گفت: ۱۴۷ هزار تن محصول گندم و ۱۱۵ هزار تن سیب زمینی تولیدی کشاورزان استان مازاد مصرف استان بوده که باید با برنامه ریزی، راه را برای ورود این محصولات به بازارهای جهانی باز و هموار کنیم.
ضرورت استقرار مراکز تجاری در کشورهای هدف
مدیرعامل صندوق حمایت از بخش کشاورزی استان نیز با اشاره به عدم تسلط سیستماتیک بر بازارهای هدف در کشورهای اوراسیا و همسایگان گفت: در رفع این مشکل باید هم وزارتخانه‌های دولتی و هم بخش خصوصی وارد عمل شوند.
بشیر جعفری با بیان اینکه هم اکنون درگیر صادرات ریالی با برخی کشورهای همسایه هستیم، گفت: باید مرکز تجاری خود را در کشورهای هدف از جمله عراق و روسیه تأسیس و نمایندگان خود را در آنجا مستقر کنیم تا با فروش محصولات خود، باعث ورود ارز به کشور شویم.
وی افزود: اتاق بازرگانی هم در این بین باید نقش فعال خود را در بازارشناسی و بازاریابی در راستای فروش محصولات کشاورزی و واردات نهاده‌های دام ایفا کند.
وی تاکید کرد: اتاق می‌تواند با ایفای نقش در راستای کشاورزی قراردادی جهت شناخت نیاز بازارهای هدف و هماهنگی تولید با کشاورزان استان در قالب کشاورزی قراردادی اقدام کند تا منافع کشاورز بیش از پیش حفظ شود.
جعفری ادامه داد: بسیار اتفاق افتاده است که صادرکننده بازار پیدا کرده و زیر بار تعهد صادرات محصولات کشاورزی قرار گرفته اما وزارت صمت به بهانه تنظیم بازار با صدور بخشنامه‌ای مبنی بر ممنوعیت صادرات محصول، تعهد خود را ایفا نکرده درحالی‌که محصول موجود در سردخانه چندین برابر نیاز داخلی بوده و اتاق با طرح این موضوع در شورای گفتگو می‌تواند این مانع را حذف کند.
مدیرعامل صندوق حمایت از بخش کشاورزی استان با اشاره به عدم پیش‌بینی درست از تولید محصولات کشاورزی و ارائه آمار آن، پیشنهاد کرد تا هم اتاق و هم دولت در راستای جایگزین کردن صادرات به جای خرید تضمینی تلاش کنند.
دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق تبریز نیز با اشاره به قیمت بالای سموم کشاورزی، جهت تولید محصول مناسب کشاورزی، پیشنهاد سمپاشی منطقه‌ای را با خرید هلیکوپترهای ویژه ارائه کرد.
یوسف دهقانی زاد همچنین در ارتباط با بحث مطرح شده در مورد صادرات سیب پیشنهاد داد که مراغه به عنوان پایلوت ساخت مرکز سورتینگ سیب انتخاب و اقدامات لازم در این خصوص انجام شود.
سهم آذربایجان شرقی از مشوق های صادراتی مشخص شود
کارشناس دفتر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز با اشاره به اینکه در سال گذشته رقم قابل‌توجهی از طرف سازمان توسعه تجارت به عنوان مشوق صادراتی در نظر گرفته شده بود، گفت: اما عدم اطلاع‌رسانی به موقع موجب عدم بهره‌مندی مناسب صادرکنندگان از تسهیلات سرمایه در گردش شد، از این رو در این ارتباط سازمان صمت باید سهم استان از این تسهیلات را مشخص و اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام دهد.
جعفر بابازاده با اشاره به اینکه انتقادات زیادی از طرف تشکل‌های کشاورزی به قیمت تضمینی محصولات کشاورزی وارد است، گفت: اما این نکته را باید در نظر داشت که در خرید تضمینی محصولات کشاورزی، هزینه، سود و تورم در نظر گرفته می‌شود و تعیین قیمت تضمینی باید به نحوی باشد که معیار حفظ رابطه مبادله در داخل و خارج بخش کشاورزی حفظ شود و موجب سوق دادن کشاورزان به تولید محصول خاص و مشکلات تبعی آتی نشود.
ضرورت تغییر نگرش و ارائه الگوی کشت مناسب
رییس کمیسیون صادرات و مدیریت واردات اتاق نیز در این جلسه، آموزش و آگاهی قبل از صادرات و برنامه‌ریزی برای آن را اولویت مهم این بخش دانست و افزود: اینکه در همین جلسه بر عدم ضرورت صادرات هندوانه و تولید آن با توجه به وضعیت آبی اشاره می شود، خود ضرورت تغییر نگرش و ارائه الگوی کشت مناسب در کشور ما را نشان می‌دهد.
میریوسف حسینی گفت: سال‌ها پیش تولیدکننده های محصولات لبنی در استان بر ضرورت اصلاح نژاد دام‌ها برای تولید شیر تاکید داشتند که امروز آن صحبت‌ها، ضرورت خود را بیش از پیش نشان می‌دهد.
آموزش در حوزه صادرات نیاز اساسی صادرکنندگان
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی استان نیز با تشریح برنامه‌های این اتحادیه در صادرات محصولات کشاورزی استان به بازارهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، برنامه‌ریزی مؤثر اتاق و اتحاد و
اعتمادآفرینی بین تشکل‌ها و فعالان اقتصادی توسط اتاق در راستای افزایش صادرات را مهم دانست.
علیرضا پور آقابالایی ادامه داد: آموزش‌های حوزه صادراتی نیاز اساسی برای صادرکنندگان است و واحدی که می‌خواهد محصول خود را صادر کند، باید بداند فرهنگ روسیه با فرهنگ عراق یا فرهنگ امارات متفاوت است.
ضرورت تجمیع اراضی کشاورزی
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق تبریز نیز ضمن تأکید بر تجمیع اراضی کشاورزی گفت: لازم است دولت با ارائه طرحی در راستای الگوی موفق جهانی “تجمیع آری، تقسیم خیر، تقسیم درآمدآری، تقسیم زمین، خیر” از تقسیم غیراصولی زمین‌های کشاورزی جلوگیری کند.
قاسم قویدل ادامه داد: در ادامه این اقدام، باید پایش منطقه‌ای انجام شود و در مناطق مشخص محصول مشخصی تولید شود که انتظار اقتصادی بودن محصول تولیدی را هم داشته باشیم.
وی با اشاره به وجود قانون در این خصوص، علت عدم اجرای این قانون را نقص در خود قانون و عدم تدوین اصولی این قانون برشمرد.
استان آذربایجان شرقی یک میلیون و ۲۲۰ هزار هکتار اراضی زراعی دارد که از این میزان ۸۰۰ هزار هکتار به صورت دیم و ۴۰۰ هزار هکتار آن به صورت آبی کشت می شود.
میزان تولید سالانه محصولات کشاورزی استان در زیربخش های دام و طیور، آبزیان، محصولات گیاهی و باغی در حدود ۵ میلیون تن است.