رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران با تاکید بر این که تولیدکنندگان داخلی اتوبوس عمدتا اتاق‌ساز هستند و توان تولید انبوه موتور، گیربکس و سایر قطعات فنی اتوبوس‌های شهری را ندارند، گفت: با توجه به ظرفیت‌هایی که برای تولید اتوبوس‌های شهری در داخل کشور، تولید مشترک با شرکت‌های خارجی یا واردات اتوبوس‌های نو از خارج وجود دارد، هیچ نیازی به واردات اتوبوس‌های شهری دست دوم نداریم
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایلنا، با وجود این که شرکت واحد اتوبوسرانی تهران اعلام کرده است که تا پایان سال ۱۴۰۲ حداقل ۲ هزار اتوبوس نو وارد ناوگان اتوبوسرانی پایتخت خواهد شد و شورای شهر نیز در برنامه چهارم توسعه شهر تهران، شهرداری را مکلف کرده است که تا پایان سال ۱۴۰۴ حداقل ۷ هزار اتوبوس جدید وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران کند و آن‌طور که مسئولان شهرداری اعلام کرده‌اند، قرار است عمده این اتوبوس‌ها از تولیدکنندگان داخلی خریداری شود، اما بازهم هر از گاهی موضوع واردات اتوبوس‌های دست دوم خارجی در محافل مربوط به مدیریت شهری پایتخت مطرح می‌شود.
به طور مثال، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران در حاشیه جلسه روز سه‌شنبه ۲۹ فروردین شورا در جمع خبرنگاران از مطرح شدن پیشنهاد واردات اتوبوس‌های تقریبا نو از کشور قطر خبر داد. این در حالی است که پیش از این نیز صحبت‌هایی درباره واردات اتوبوس‌های دست دوم در حد نو یا اصطلاحا اتوبوس‌های کم‌کارکرد توسط دیگر اعضای شورای شهر مطرح شده بود و حتی تیرماه سال گذشته پرویز سروری، نایب‌رئیس شورا نیز اعلام کرده بود با توجه به این که هزینه خرید هر پنج اتوبوس دست دوم معادل یک اتوبوس نو است، واردات چنین اتوبوس‌هایی می‌تواند در شرایط فعلی کشور، با صرفه اقتصادی مناسب به رفع معضل کمبود اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران کمک کند.
فلسفه واردات اتوبوس‌های دست دوم برای ما هم مشخص نیست
در چنین شرایطی از سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران پرسیدیم که آیا در حال حاضر بحث واردات اتوبوس‌های دست دوم در دستور کار مدیریت شهری پایتخت قرار داد و اساسا این موضوع چقدر در برنامه‌های شهرداری تهران مطرح است؟ همچنین از تشکری هاشمی پرسیدیم با توجه به این که تولید اتوبوس‌های شهری در شرکت‌های داخلی بیش از ۱۰ سال متوقف شده بود، آیا ظرفیت کنونی تولید اتوبوس در این کارخانجات به حدی هست که بتواند پاسخگوی نیاز شهرداری تهران و سایر شهرداری‌ها به سالانه چند هزار اتوبوس برای رفع معضل کمبود اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری کشور باشد؟
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در پاسخ به این سوالات گفت: فلسفه ورود اتوبوس دست دوم برای ما هم مشخص نیست و نمی‌دانیم که چرا ممکن است عده‌ای برای انجام این کار اصرار داشته باشند، زیرا در حال حاضر امکان تولید اتوبوس‌های شهری در داخل کشور وجود دارد و حتی اگر ضرورت داشته باشد و ظرفیت تولید کارخانجات داخلی پاسخگو نباشد، می‌توانیم از کشورهای خارجی اتوبوس نو وارد کنیم.
وی افزود: در دنیا مواردی هست که اتوبوس‌ها بدون این که از آنها استفاده شده باشد، در انبارها مانده‌اند و ممکن است از زمان تولید آنها دو یا سه سال گذشته باشد، اما هیچ استفاده‌ای از آنها نشده و عملا صفرکیلومتر به حساب می‌آیند. از نظر ما واردات چنین اتوبوس‌هایی مانعی ندارد، اما وقتی یک اتوبوس سال‌ها در یک کشور کار کرده و موتور، گیربکس و حتی اتاق آن دچار آسیب شده است، عقل حکم می‌کند که پول خودمان را برای خرید چنین اتوبوس‌هایی دور نریزیم و از واردات آنها پرهیز کنیم.
واردات اتوبوس دست دوم نه در شأن مردم است، نه توجیه اقتصادی دارد
تشکری هاشمی ضمن ابراز مخالفت جدی با ورود اتوبوس‌های دست دوم به تهران گفت: درست است که ما برای خرید اتوبوس‌های دست دوم هزینه کمتری می‌پردازیم و حتی ممکن است یک‌سوم قیمت اتوبوس‌های نو را برای تهیه چنین اتوبوس‌هایی پرداخت کنیم، اما با توجه به استهلاک بالای این اتوبوس‌ها و عمر مفید پایین آنها، امکان دارد که اتوبوس‌های دست دوم از نظر زمان کارکرد حتی به اندازه یک سوم اتوبوس‌های نو نیز نتوانند در شهر فعالیت کنند و در طول زمان استفاده از آنها نیز بارها ناچار شویم که هزینه‌های بالایی را برای تعمیر چنین اتوبوس‌هایی بپردازیم.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران ادامه داد: واردات اتوبوس‌های کارکرده هم از نظر اجتماعی در شأن مردم نیست و هم از نظر اقتصادی، هیچ توجیهی ندارد و هیچ‌گونه ارزش افزوده‌ای به سرمایه‌های شهر اضافه نمی‌کند. ضمن این که در حال حاضر هیچ‌گونه محدودیتی نه برای تولید اتوبوس در داخل کشور وجود دارد و نه برای واردات اتوبوس‌های نو از سایر کشورها؛ بنابراین هیچ دلیلی ندارد که به سمت واردات اتوبوس‌های کارکرده کشورهای دیگر برویم.
وی در ادامه تاکید کرد: تا جایی که ما از شهرداری تهران پیگیری کرده‌ایم، در حال حاضر موضوع واردات اتوبوس‌های دست دوم در مدیریت شهری پایتخت مطرح نیست و به نظر نمی‌رسد شهرداری برنامه‌ای جدی برای واردات چنین اتوبوس‌هایی داشته باشد.
باید برای واردات قطعات فنی اتوبوس از تولیدکنندگان داخلی حمایت کنیم
تشکری هاشمی در پاسخ به این سوال که آیا ظرفیت تولیدکنندگان داخلی اتوبوس‌های شهری پاسخگوی نیاز شهرداری‌ها برای رفع معضل کمبود اتوبوس در شهرهای کشور خواهد بود یا خیر، توضیح داد: اتوبوس‌سازهای ما عمدتا اتاق‌ساز هستند، یعنی بیشتر اتاق اتوبوس و تریم تزئینات آن نظیر بدنه، صندلی و تجهیزات داخل اتوبوس‌ها را تولید می‌کنند، اما قطعاتی مثل موتور، گیربکس، سیستم تعلیق و سیستم ترمز اتوبوس‌های شهری در کشورمان عمدتا وارداتی هستند، البته این طور نیست که هیچ‌کدام از این قطعات در داخل کشور تولید نشود، اما میزان تولید داخلی این قطعات پاسخگوی نیاز شهرداری‌های کشور نیست.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران ادامه داد: اگر شرکت‌های اتوبوس‌سازی خودشان بتوانند قطعاتی مثل موتور، گیربکس، ترمز، اکسل و … را از خارج وارد کنند و با استفاده از اتاق‌هایی که خودشان تولید می‌کنند، به تولید اتوبوس‌های نو بپردازند، در چنین شرایطی حتما کارخانجات داخلی خواهند توانست که به اندازه نیاز شهرداری تهران و سایر شهرداری‌ها اتوبوس تولید کنند. اما متاسفانه اکنون در این زمینه درگیر مشکل مرغ و تخم‌مرغ هستیم، به نحوی که اتوبوس‌سازان از شهرداری‌ها پیش‌پرداخت می‌خواهند تا بتوانند قطعات مربوطه را از کشورهای خارجی وارد کنند، اما شهرداری‌ها نیز در تامین هزینه پیش‌پرداخت‌ها بعضا به مشکل می‌خورند.
وی در ادامه اظهار داشت: اتوبوس‌های شهری مانند خودروهای سواری یا موتورسیلکت نیست که کارخانجات داخلی بتوانند آنها را تولید کنند و در انبارها دپو کنند تا هر زمان که مشتری آمد، اتوبوس‌های خود را بفروشند. در واقع، مشتریان اتوبوس‌های شهری کاملا مشخص هستند و شرکت‌های داخلی صرفا می‌توانند براساس قراردادهای مشخص و به تعداد معین به تولید اتوبوس بپردازند و آن را به شهرداری‌ها تحویل بدهند. بنابراین تولیدکنندگان داخلی اتوبوس‌های شهری حتما باید برای واردات قطعات فنی این اتوبوس‌ها مورد حمایت قرار گیرند.
امکان تولید مشترک اتوبوس توسط کارخانجات داخلی و شرکت‌های خارجی
تشکری هاشمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: اگر برنامه‌ای برای واردات اتوبوس وجود دارد، باید حتما یک شرکت ایرانی خدمات پس از فروش اتوبوس‌های وارداتی را برعهده بگیرد؛ به همین دلیل، با توجه به قدیمی بودن فناوری شرکت‌های اتوبوس‌سازی کشور، حتما باید از این شرکت‌ها حمایت کرد که با طرف‌های خارجی به نحوی قرارداد ببندند که بخشی از اتوبوس‌ها را به صورت کاملا آماده و بخشی دیگر را به صورت نیمه‌آماده وارد کشور کنند و صرفا به سر هم کردن قطعات منفصل واردشده به کشور بپردازند و بخشی از فرآیند تولید اتوبوس را در داخل کشور طی کنند. همچنین می‌توان با شرکت‌های خارجی به شکلی قرارداد بست که رفته‌رفته کارخانجات ما نقش بیشتری در تولید اتوبوس‌های شهری پیدا کنند و به نوعی به تولید مشترک با شرکت‌های خارجی بپردازند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران ادامه داد: در حال حاضر امکان ساخت موتور یا گیربکس با کیفیت بالا و به تعداد انبوه برای اتوبوس‌های شهری در داخل کشور وجود ندارد و شرکت‌هایی هم که چنین قطعاتی را تولید می‌کنند، هنوز به آن سطح از فناوری نرسیده‌اند که تولید انبوه این قطعات برایشان به صرفه باشد. بنابراین با توجه به این که می‌توان تعداد اتوبوس‌های مورد نیاز شهرداری‌های کشور را در یک برنامه زمان‌بندی‌شده کاملا مشخص کرد، حتما باید برای واردات قطعات فنی اتوبوس‌های شهری توسط کارخانجات داخلی برنامه‌ریزی کنیم یا به نحوی با شرکت‌های خارجی قرارداد ببنیدیم که بتوانیم هم از خارج اتوبوس نو وارد کنیم، هم در داخل به تولید اتوبوس شهری بپردازیم و هم تولید مشترک داشته باشیم.
وی در پایان تصریح کرد: با توجه به جمیع ظرفیت‌هایی که برای تولید اتوبوس‌های شهری در داخل کشور یا تولید مشترک با شرکت‌های خارجی یا واردات اتوبوس نو از خارج وجود دارد، هیچ نیازی به واردات اتوبوس‌های شهری دست دوم نداریم و بهتر است مدیریت شهری تهران هیچ‌گاه به سراغ این اقدام نرود.