شبیه دعوای دوران بچگی در خیابان‌ها و کوچه‌ها بود. چرا اومدی اینجا؟ این سطل مال منه. من هر روز صبح تا شب کنار این سطل‌های زباله نون درمیارم حالا شما اومدی روزی منو ازم بگیری؟ باورم نشد که این بچه‌های قد و نیم‌قد برای جمع‌آوری زباله‌های قابل بازیافت با هم دعوای جدی داشته باشند اما این حاصل گفت و گویی چند دقیقه آنان بود.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایرنا، ساعت حدود ۹ صبح یک روز تعطیل در پایتخت است، خیابان‌های تهران که هر روز این ساعت غلغه بود در این روز تعطیل فقط صدای این دو نوجوان توجه همه را جلب می‌کرد، صدایی که خیلی خوشایند نبود اما من ماندم تا متوجه دلیل دعوای آنها شدم. این سطل مال منه و شما حق جمع‌آوری زباله‌های آن رو نداری. این نوای خوشی را به گوش نمی‌رساند، به فکر فرورفتم که آیا سطل‌های زباله هم صاحب دارد. یعنی هرکسی می‌تواند از مخازن ذخیره زباله کسب درآمد کند. البته شنیده‌ایم که درآمدهای هنگفتی در پشت پرده این موضوع با همکاری مافیا حاصل می‌شود.
کمی که بحث میان این نوجوان شدت گرفت کسی که ادعای این سطل زباله را می‌کرد گفت اگر صاحبکارم متوجه شود که شما هر روز به این سطل سرک می‌کشید حتما برخورد می‌کند، هرکسی باید روزانه زباله‌های قابل تفکیک و بازیافتی را در زمان خود تحویل دهد و من هم چندین سطل در این خیابان دارم که همه زباله‌های آن را جمع‌آوری می‌کنم.
تا چندین سال پیش هیچ صاحبی برای سطل‌های زباله وجود نداشت، شهرداری‌ها وظیفه جمع‌آوری زباله‌ها را در شهرها به عهده داشتند اما از سال‌های نه چندان دور، همه چیز تغییر کرده حتی سطل‌های زباله هم صاحب دارند و هرکسی موظف به جمع‌آوری زباله درون آن است.
اینکه آمارها نشان می‌دهد که چهار هزار کودک در تهران زباله‌گرد هستند باید به این مساله بیشتر توجه کرد که جلوی مافیای طلای کثیف را در جامعه گرفت تا دیگر از این کودکان سوءاستفاده نشود و تجارت پرسود زباله‌گردی هم به نفع گروه‌های مافیایی به پایان برسد.
ایجاد بازاری سیاه از زباله‌های بازیافتی
بازاری سیاه از زباله‌های بازیافتی در این سال‌ها ایجاد شده، بازاری که سودهای کلان از آن حاصل می‌شود. جروبحث این نوجوان با دستانی بسیار کثیف و کیسه‌های بزرگ جمع‌آوری زباله برای من جالب بود که چه سودی از این موضوع عائد آنها می‌شود که هر سطل صاحبی دارد و سود آن به جیب چه کسانی می‌رود.
کمی جلوتر رفتم و پرسیدم این موقع صبح و روز تعطیل، همه نوجوانان و کودکان در سن و سال شما معمولا یا خواب هستند یا دنبال تفریح و بازی، شما چرا اینجایید؟ خیلی مودبانه و با لحنی آرام فقط همین یک جمله را گفت که دنبال لقمه‌ای نان برای خانواده هستم. پرسیدم بین شما بحث‌هایی شد که برایم جالب بود اینکه سطل زباله هم دارای صاحب است؟ دیگری جواب داد این روزها همه چیز صاحب دارند حتی ما. از این حرف بسیار رنجور شدم که چرا باید یک پسربچه یا دختربچه به جای درس خواندن و تفریح در روزهای خوش کنار خانواده، از ساعت ۶ صبح به فکر جمع کردن زباله باشند و آخرشب هم درآمدهای حاصل از این همه فعالیت باید نصیب فرد دیگری شود.
مافیای سطل زباله‌ها هم این روزها به یک موضوع جدی تبدیل شده است. ساعت ۶ صبح با یک نیسان چندین کودک قد و نیم قد را در خیابان‌ها و کوچه‌های تعریف شده تنها می‌گذارند و باید تا پاسی از شب هر کدام سطل موردنظر خودشان را از همه مواد قابل بازیافت پاکسازی کنند و شب هم با همان وسیله یا کامیونت‌ها این کیسه‌های بزرگ را حمل کرده تا برای فروش به بازار عرضه کنند.
شب‌ها حدود ساعت ۹ تا ۱۲ شب هم که در قالب کیسه‌های بسیار بزرگ این زباله‌ها هر کدام در گوشه‌ای از این شهر جمع‌آوری می‌شود تا در نهایت همان رانندگان نیسان یا برخی مواقع با کامیونت‌های کوچک همه این زباله‌ها جمع‌آوری شده تجمیع شود. اما آیا مشخص است که سود آن به جیب چه کسانی می‌رود؟
زمان‌های نه چندان دور وظیفه بازیافت همه زباله‌ها به عهده شهرداری بود و مدیریت پسماند شهرداری‌ها نسبت به جمع‌آوری، تفکیک و دفن زباله‌ها در مکان‌های مشخص اقدام می‌کردند اما این روزها وضعیت کمی متفاوت‌تر شده، سطل‌های زباله هم صاحب دارند و هر روز چندین نفر در یک محله یا کوچه‌های اطراف موظف به تفکیک زباله‌ها هستند و خارج کردن زباله‌های قابل بازیافت در سطح پایتخت هستند.
مافیایی که از پس جمع‌آوری این زباله‌ها روز به روز در حال شکل‌گیری و قدرتمندتر شدن است هنوز وضعیت نامشخصی دارند زیرا بسیاری از کسانی که نسبت به جمع‌آوری زباله‌های قابل بازیافت می‌کنند نمی‌دانند که سرنوشت این همه فعالیت آنها حتی در شبانه‌روز چه میزان خواهد شد و مبالغ هنگفت آن به جیب چه کسانی می‌رود.
جمع‌آوری روزانه ۶ هزار تُن زباله در پایتخت
داده‌های آماری نشان می‌دهد که روزانه بیش از ۶ تا ۷ هزار تُن زباله در سطح پایتخت جمع‌آوری می‌شود که بخش قابل توجهی از آنها قابل بازیافت است. ناگفته نماند که بیش از ۱۲ هزار نفر در این کلانشهر وظیفه نظافت شهر را به عهده دارند که شبانه ساعت ۲۱ همه این زباله‌ها را با وسایل نقلیه شهرداری جمع‌آوری و پس از تفکیک زباله‌های بازیافتی، تخلیه و در مکان دفع زباله تخلیه می‌کنند.
اگر از تولید سالانه زباله در ایران با بیش از ۲۰ میلیون تُن، یک سوم آن زباله‌های خشک و حدود یک چهارم قابل پردازش باشد این آمارها نشان می‌دهد که سالانه حدود پنج میلیون تُن پسماند باارزش در ایران تولید می‌شود که همین موضوع نشان‌دهنده سهم بالای مافیا از این میزان پسماند قابل بازیافت و پردازش است.
سخنگوی شهرداری تهران درباره مقابله با مافیای زباله‌گردی و وضعیت اجرای طرح تفکیک پسماند پیشتر گفته است: در زباله‌گردی موضوع اتباع را نمی‌توان نادیده گرفت و با توجه به اتفاقات در اطراف مرزها، میزان حضور اتباع در سطح پایتخت تعداد بالایی است که البته شهردار تهران، بررسی‌های خود را در این زمینه آغاز کرده و به این نتیجه رسیدیم که فرآیند جمع‌آوری پسماند باید اصلاح شود.
مطهر محمدخانی افزود: مخازن زباله با ظاهری جدید در یکی از خیابان‌های مرکزی شهر استفاده شد و در حال ارزیابی است. همچنین نرم‌افزاری به صورت آزمایشی فعال و پس از رفع خطاها رونمایی می‌شود. اصلاح ساختاری مخازن زباله، اصلاح فرهنگ شهری و راه‌اندازی مراکز «ام‌آراف» از دیگر برنامه‌های شهرداری است.
علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز بر لزوم ساماندهی زباله‌گردها به ویژه کودکان کار تاکید کرده و گفته است: یک مافیای اقتصادی پشت این مساله وجود دارد و از این کودکان سوءاستفاده می‌کند. این موضوع دستمایه تبلیغات سوءدشمنان قرار گرفته و باید هرچه سریعتر با آن برخورد شود.
زباله‌گردی، درآمدی پرسود و تجارتی مافیایی
زباله‌گردی اکنون به یکی از منابع درآمدی پرسود و تجارتی مافیایی از سوی برخی از افراد تبدیل شده که یکی از مهمترین موضوعات در این زمینه استفاده از کودکان در سنین پایین برای اینگونه فعالیت‌ها است که ضمن سوءاستفاده از این کودکان، تجارتی پردرآمد را با جمع‌آوری زباله و زباله‌گردی این افراد به دست می‌آورند.
اکنون تجارت زباله کم‌خطر اما با سودهای کلان برای گروه‌های مافیایی بدل شده است. درآمدهای هنگفت بر سر سطل‌های زباله از سوی مافیا وجود دارد که همین موضوع باعث شده که از ساعات اولیه صبح تا پاسی از شب گروه‌های مختلف از جمله کودکان کار را به کار بگیرند تا با انگیزه‌ای بالا برای جمع‌آوری زباله‌ها اقدام کنند.
وجود ۵۳ هزار مخزن ذخیره‌سازی زباله در پایتخت
مدیر نظارت و ارزیابی امور مناطق ۲۲گانه سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران نیز درباره این موضوع اظهار داشت: اکنون ۵۳ هزار مخزن ذخیره‌سازی برای جمع‌آوری زباله در سطح شهر تهران وجود دارد که ماموران وظیفه نظافت و جمع‌آوری این مخازن را به عهده دارند.
قنبر آدینه‌وند افزود: موضوعی که در زمینه جمع‌آوری زباله و کاهش آمار زباله‌گردان وجود دارد این است که شهروندان باید راس ساعت ۲۱ شب زباله‌ها را داخل سطل زباله بگذارند تا از طریق ماموران شهرداری جمع‌آوری شوند زیرا برخی معتادان و عوامل غیرمجاز که هیج ارتباطی با شهرداری ندارند با گردش در سطح شهر،پسماند باارزش را جمع‌آوری می‌کنند و از این طریق درآمدزایی خواهند داشت.
افرادی که در مخازن زباله در حال جمع‌آوری زباله در سطح پایتخت هستند همه محتاج نیستند بلکه به شغلی برای آنها تبدیل شده است. این اقدامات آنان هیچ ارتباطی با شهرداری تهران ندارد و به واسطه این اقدام زباله‌گردها، مبالغ هنگفتی را با جمع‌آوری زباله‌های قابل پردازش، کسب درآمد می‌کنند.
آدینه‌وند افزود: با توجه به ارزشمند بودن پسماند، کار جمع‌آوری زباله‌ها از سوی برخی افراد زباله‌گرد انجام می‌شود، به همین منظور از شهروندان درخواست داریم پسماند را هر ساعتی از شبانه‌روز در سطل زباله نریزند و ملاک این اقدام برای آنها ساعت ۲۱ شب باشد تا همزمان کار پردازش از سوی شهرداری صورت گیرد.
شهروندان برای جمع‌آوری زباله‌های بازیافتی همکاری کنند
مدیر نظارت و ارزیابی امور مناطق ۲۲گانه سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران گفت: بحث آموزش تفکیک زباله و پسماند از سوی شهرداری پایتخت انجام می‌شود به همین منظور برخی پسماندهای موجود در مخازن با استفاده از وانت‌های شهرداری جمع‌آوری می‌شود که به واسطه همکاری شهروندان با مدیریت پسماند شهرداری به این افراد خدمات فرهنگی و حتی هزینه‌هایی ارائه می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به سنگینی فعالیت پردازش زباله‌ها و اینکه امکان جمع‌آوری پسماند از همه زباله‌های جمع‌آوری شده توسط سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران وجود ندارد بنابراین شهروندان باید راس ساعت ۲۱ زباله خود را در مخازن تخلیه کنند تا از این طریق هم امکان جمع‌آوری پسماندها از سوی زباله‌گردها وجود نداشته باشد و هم عوامل غیرمجاز از این تجارت پرسود استفاده نکنند.
آدینه‌وند افزود: اگر شهروندان این مساله را رعایت کنند کمک زیادی به کارگران، سازمان مدیریت پسماند و شهرداری تهران خواهند کرد. با توجه به اینکه شهرداری وظیفه نگهداری شهر را دارد. در صورتی که شهروندان این موضوعات را رعایت نکنند و هر لحظه زباله را کف خیابان بریزند باید برای هر کوچه یک رفتگر فعالیت داشته باشد.
برخوردهای فیزیکی زباله‌گردها با ماموران شهرداری
آدینه‌وند ادامه داد: برای جمع‌آوری زباله‌ها در پایتخت، گروه‌های شهربان در شب و روز تیم‌هایی را به صورت فعال دارند اما هنگام مشاهده زباله‌گردها، عوامل شهرداری امکان برخورد فیزیکی با آنها را ندارند اما برای اینکه این افراد زباله‌گرد جمع‌آوری پسماندها را انجام ندهند و استفاده غیرمجاز از زباله‌های قابل بازیافت و پردازش نداشته باشند، از فعالیت آنها جلوگیری می‌شود.
وی اظهار داشت: پیش از این از طریق نیروی انتظامی و دستگاه قضایی برخوردهایی با این زباله‌گردها صورت گرفت و در زمان کرونا که اوج انتقال ویروس از طریق مخازن ذخیره زباله بود و از مخازن ویروس انتقال پیدا می‌کرد حتی در حد درگیری با ماموران شهرداری وجود دارد.
وی اضافه کرد: کسانی که این افراد زباله‌گرد را مدیریت و سازماندهی می‌کنند این موضوعات برای آنها مهم نیست و در برخی مواقع حتی با نیروهای شهرداری ضمن کتک خوردن برخوردهای فیزیکی شدید هم می‌شود. این اتفاقات زیاد افتاده است اما شهرداری کوتاه نمی‌آید و برخورد می‌کند.
مافیای تجارت زباله‌گردی هیچ ارتباطی با شهرداری ندارد
مدیر نظارت و ارزیابی امور مناطق ۲۲گانه سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران گفت: در راستای ساماندهی این وضعیت نیاز داریم که رسانه‌ها در این زمینه به ما کمک کنند. البته انتظار داریم که دستگاه قضایی و نیروی انتظامی با این سازمان همکاری کنند تا این مافیای زباله‌گردی که هیچ ارتباطی با شهرداری ندارد و شهرداری مسئولیتی در قبال این گروه‌های مافیایی ندارد، جمع‌آوری شوند.
وی با اشاره به اینکه تعداد این گروه‌های جمع‌آوری زباله‌های قابل بازیافت و پسماندها در پایتخت زیاد هستند، اظهار داشت: بارها با این گروه‌ها برخوردهایی شده است اما در یک محل تیمی از این زباله‌گردها فعالیت دارد زمانی که از فعالیت آنها جلوگیری می‌شود، در محله‌ای دیگر اقدام به جمع‌آوری پسماندهای باارزش از میان زباله‌ها می‌کنند.
آدینه‌وند معتقد است: این گروه‌ها به عنوان تیم‌های مافیایی هستند که نمی‌توان به صورت گسترده جلوی آنها را گرفت و اکنون شهرداری قربانی رفتار زشت و ناشایست این زباله‌گردها شده است. همه به اسم شهرداری این موضوع را می‌بینند. اما بارها گفته‌ایم که هر کسی که سر در سطل زباله می‌کند هیچ ارتباطی با شهرداری تهران ندارد و تنها با مافیا در ارتباط است.