با شهادت آیت الله رییسی در جریان یک سفر استانی شاید یکی از مهمترین موضوعاتی که در فضای سیاسی کشور مطرح شد مساله «جانشینی» وی بود، جانشینی برای تداوم راه شهید رییسی که گمان می‌رفت یکی از اعضای کابینه باشد اما به نظر می‌رسد خروج کابینه‌ای که براساس تخصیص سهام به کاندیداهای پوششی و یاران کمکی انتخابات ۱۴۰۰ تشکیل شده چیزی جز آنچه که اکنون در عرصه ثبت نام‌های انتخابات ریاست جمهوری رقم خورده نباشد؛ سبقت از یکدیگر برای کسب سهم بیشتر!
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایلنا، در روزهای پس از شهادت آیت الله رییسی یکی از دولتمردانی که بیش از هرکسی به سوگواری مشغول بود و به این امر شهره شد محمدمهدی اسماعیلی بود، او که سابقه ارتباط نزدیک با شهید رییسی را داشت در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس با انتشار عکسی با رییسی و توضیح اینکه عکس مربوط به شب قبل از ثبت‌نام در انتخابات ۱۴۰۰ است، نوشت: «از سوگ حماسه ساختن شیوه ماست» و اینگونه محرز شد که وی داوطلب انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد.
در نهایت اسماعیلی با همراهی محسن منصوری معاون اجرایی رییس‌جمهور و میثم نیلی برادر داماد رییسی که یکی از نزدیکان اثرگذار رییس‌جمهور در دولت محسوب می‌شد راهی ستاد انتخابات وزارت کشور شد و نام خود را به فهرست داوطلبان انتخابات چهاردهم اضافه کرد.
پس از وزیر ارشاد، این بار نوبت به یکی از معاونین رییسی رسید که وارد عرصه انتخابات شود؛ داوود منظور رییس سازمان برنامه و بودجه که یکی از چهره‌های امام صادقی دولت سیزدهم محسوب می‌شود. منظور هم با شعار ادامه راه شهید رییسی وارد عرصه شد و در انتخابات ثبت‌نام کرد.
سومین نفر اما مهرداد بذرپاش بود چهره‌ای سابقاً نزدیک به حزب پایداری که تشکل تازه تاسیس شریان نزدیک به وی محسوب می‌شود. از بذرپاش همواره به عنوان فردی که در سودای کرسی ریاست‌جمهوری است نام برده می‌شد که خود را احتمالا برای روزگار بعد از پایان دو دوره ریاست رییسی آماده می‌کند اما با شهادت وی و عدم پایان دوران ریاست‌جمهوری شهید رییسی، بذرپاش هم ظاهرا مجبور شد برنامه‌های خود را تغییر دهد و زودتر از آنچه انتظار می‌رفت ردای یک نامزد انتخاباتی را به تن کند.
البته وی در روز ثبت نام با کتابچه برنامه‌های دولت چهاردهم وارد ستاد انتخابات شد و از آنجا که آماده کردن چنین کتابچه‌ای احتمالا به زمانی بیشتر از فاصله شهادت رییس جمهور تا روز ثبت نام نیاز داشت به نظر می‌رسد وی احتمالا پیش از این روزها در حال آماده شدن برای کاندیداتوری در انتخابات بوده است.
بعد از بذرپاش نوبت به سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی رسید، یکی از کاندیداهای انتخابات ۱۴۰۰ که بعد از پایان رقابت‌های آن سال راهی کابینه شد.
اما پنجمین دولتمردی که در روزهای ثبت‌نام راهی وزارت کشور شد کسی نبود جز سیدصولت مرتضوی همراه قدیمی سیدابراهیم رییسی، وی که از سال ۱۳۹۲ به عنوان شهردار مشهد انتخاب شد، در فرودین ۹۶ و در روزهایی که مشهد در شرایط سیل زدگی بود به نمایندگی از رییسی (تولیت وقت آستان قدس) راهی تهران شد تا در مجمع عمومی «جمنا» (جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی) حضور یابد و رییسی در مشهد به امور سیل زدگان رسیدگی کند؛ اتفاقی که نشان‌دهنده عمق نزدیکی و ارتباط میان مرتضوی و شهید رییسی بود.
در صورتیکه زاکانی را به این جمع اضافه کنیم، حضور ۶ داوطلب از میان اعضای دولت اما این شائبه و احتمال را ایجاد می‌کند که در روزهای نزدیک به انتخابات از فضا و فرصت‌های دولتی موجود و امکانات در اختیار بهره‌گیری انتخاباتی صورت گیرد.
با وجود بخشنامه صبح روز گذشته محمد مخبر در راستای عدم استفاده نامزدهای از امکانات دولتی برای تبلیغات انتخاباتی چند ساعت پس از صدور این بخشنامه و در حاشیه جلسه هیات دولت در حالیکه معاون حقوقی رییس‌جمهور، رییس سازمان اداری و استخدامی و برخی دیگر از اعضای کابینه و دفتر رییس‌جمهور بر پرهیز و ممنوعیت از استفاده از امکانات و ابزارهای دولتی در فضای انتخابات تاکید کردند اما ثابت شد که جلوگیری از برخی استفاده‌ها تقریباً محال است.
برای مثال بعد از پایان جلسه هیات وزیران، ۳ تن از اعضای کابینه که داوطلب انتخابات هستند در جمع خبرنگاران حاضر شدند و به سوالاتی درخصوص انتخابات پاسخ دادند، از جمله زاکانی که گفت: «اوج عقلانیت این است که جبهه انقلاب تصمیم جمعی بگیرد و تصمیم جمعی خود را داشته باشد. بنده ایده‌های تحولی برای کشور به لطف الهی دارم و جهت کشور را در جهت دولت آقای رئیسی می‌دانم که باید استمرار پیدا کند. ان‌شا‌ءالله رأی می‌آوریم.»
مرتضوی هم در پاسخ به این سوال که «آیا در انتخابات ریاست جمهوری به نفع کسی کناره گیری می‌کند یا خیر؟» تصریح کرد: مگر آمدیم که به نفع کسی کنار برویم؟ ما آمده‌ایم که بمانیم.
قاضی زاده هاشمی هم در پاسخ به این سوال که آیا برای حضور در فعالیت انتخاباتی باید مرخصی بگیرید، گفت: قانون اینجا ساکت است. هم می‌شود مرخصی گرفت و هم می‌شود به مسئولیت ها ادامه داد در مرحله اول باید ببینیم شورای نگهبان چه اظهارنظری در مورد نامزدها دارد.
همین مساله در مورد نمایندگان مجلس و قالیباف به عنوان رئیس مجلس که تریبون قوه مقننه را در اختیار دارند نیز صادق است و به نظر می‌رسد قانون انتخابات ریاست جمهوری در این زمینه با خلاء مواجه است و مجوز کاندیدا شدن به مقامات دارای مسئولیت از جمله وزرا، نمایندگان و رئیس مجلس و همینطور مقاماتی ازجمله شهردار تهران زمینه‌ساز ایجاد فرصت نابرابر تبلیغاتی و انتخاباتی برای آنها می‌شود.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که حتی با وجود خلاء قانونی، نامزدهای انتخاباتی دارای مسئولیت اجرایی و تقنینی اگر نمی‌توانند از حضور در برنامه‌هایی که شائبه تبلیغات انتخاباتی دارد خودداری کنند آیا نمی‌توانند مانند سوالات دیگری که حاضر به پاسخگویی آنها نیستند از پاسخ به سوالات انتخاباتی در قامت جایگاهی که در آن قرار گرفته‌اند هم پرهیز کنند؟