انجمن علمی هواشناسی ایران با صدور بیانیه ای ضمن تشریح برخی آثار و پیامدهای تغییر اقلیم در کشور، بر لزوم توجه و چاره اندیشی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری به موضوع تغییر اقلیم و خسارت های ناشی از آن در کشور تاکید کرد.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از روابط عمومی سازمان هواشناسی کشور، متن این بیانیه به شرح زیر است: ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، یکی از کشورهای به شدت در معرض تهدید تغییرات اقلیمی است. گرمایش زمین، الگوهای بارش را تغییر داده و باعث افزایش شدت و طولانی‌تر شدن خشکسالی‌ها و فراوانی بیشتر رویدادهای آب و هوایی شدید مانند سیل شده است. این تغییرات، در دهه گذشته به شدت بخش‌های مختلفی از کشور را تحت تاثیر قرار داده و پیامدهای جدی و خسارت‌های بسیار زیادی را به دنبال داشته است. بر اساس آمار خسارت‌های وزارت جهاد کشاورزی، تنها در بخش کشاورزی در سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۲، خسارت ناشی خشکسالی و سیل بیش از بیش از ۲۰۰ همت شد.
اثرات تغییر اقلیم در بخش کشاورزی
کاهش بارندگی و افزایش دما، کشاورزی ایران را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. کمبود آب، بازدهی محصولات را کاهش داده و امنیت غذایی کشور را تهدید می‌کند. همچنین، افزایش بیابان‌زایی باعث کاهش حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی و درآمد کشاورزان می‌شود.
اثرات تغییر اقلیم در منابع آب
ایران به‌طور طبیعی کشوری کم آب است. با تشدید خشکسالی، سطح آب‌های زیرزمینی به شدت کاهش یافته و تامین آب شرب و کشاورزی با مشکل جدی مواجه شده است.
آثار تغییر اقلیم در گرد و غبار
افزایش دما و خشکسالی، باعث تشدید پدیده گرد و غبار می‌شود. این توفان‌های شن و ماسه، علاوه بر خسارت به زیرساخت‌ها و سلامت مردم، بر حاصلخیزی خاک نیز تاثیر منفی می‌گذارد. تکرار و شدت این توفان‌ها رو به افزایش است.
فرسایش خاک و افزایش شوری
تغییرات اقلیمی باعث تشدید پدیده فرسایش خاک و افزایش میزان املاح در آن می‌شود. این امر، حاصلخیزی زمین را کاهش داده و کشاورزی را با مشکلات جدی‌تری روبه‌رو می‌کند.
سلامت
تغییرات اقلیمی، شیوع بیماری‌های عفونی و قابل انتقال با حشرات را افزایش می‌دهد. همچنین، گرمازدگی ناشی از امواج گرما، خطرات جدی برای سلامت مردم به همراه دارد.
مهاجرت اجباری
خشکسالی و سیل، بسیاری از مردم را در مناطق تحت تاثیر مجبور به ترک خانه‌هایشان و مهاجرت به مناطق دیگر می‌کند. این جابه‌جایی اجباری، مشکلات اجتماعی و اقتصادی متعددی را به دنبال دارد. برای مقابله با این چالش‌ها، ایران نیازمند اجرای سریع و جدی برنامه‌های مناسب سازگاری با تغییرات اقلیمی است. برخی از راهکارهای سازگاری عبارتند از:
استفاده از روش‌های نوین کشاورزی کم‌آب بر با بهره‌گیری از روش‌ها و فناوری‌های جدید، می‌توان میزان مصرف آب در بخش کشاورزی را به شکل قابل توجهی کاهش داد.
مدیریت پایدار منابع آب و لزوم صیانت از آب برای دسترسی به آن توسط نسل‌های آینده استفاده از روش‌های آبخیزداری، اصلاح الگوی مصرف آب و جلوگیری از هدررفت آن، تصفیه و بازچرخانی آب‌های خاکستری در صنعت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
استفاده از منابع انرژی پاک مانند خورشید و باد، می‌تواند شدت وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و منجر به کاهش تولید گازهای گلخانه ای شود و از این نظر با روندهای جامعه جهانی همخوانی بیشتری حاصل می‌شود. لازم به ذکر است که موضوع تغییر اقلیم و گرمایش زمین و عوارض آن، یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه جامعه و سیاستمداران جهانی و سازمانهای بین‌المللی است و عدم توجه به آن نتایج نامطلوب دارد.
آمادگی برای مقابله با بلایای طبیعی
با پیش‌بینی و هشدار به موقع درباره سیل و خشکسالی، می‌توان خسارات ناشی از این بلایا را کاهش داد. در این خصوص در وضعیتی که با افزایش چالش‌های مرتبط با آب و هوا و اقلیم مواجهیم، اهمیت پایش و پیش بینی وضعیت اقلیم و خشکسالی بسیار زیاد است و لازم است مورد توجه جدی قرار گیرد.
با توجه به انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، انجمن علمی هواشناسی ایران مایل است توجه نامزدها و کارشناسان رسانه های جمعی را به موضوع مهم تغییر اقلیم در برنامه جامع مدیریت کشور جلب کرده و پاسخ ایشان در موارد ذکر شده را به جامعه هواشناسی و هموطنان جویا شود.
ما در عصر بی‌سابقه‌ای از نظر تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین زندگی می‌کنیم و روند تغییرات منابع مانند ذوب یخچال‌ها و برف مناطق کوهستانی، کاهش آب دریاچه‌ها و خشکی تالابها، کاهش دسترسی به آب و … بسیار نگران کننده است. اما دارای مهارت‌های بی‌سابقه نیز در پایش اقلیم هستیم که می‌تواند سبب اقدامات آگاهانه شود و چنانچه تغییرات عمده در سبد انرژی از فسیلی به انرژی‌های پاک و کاهش گازهای گلخانه‌ای و افزایش بهره وری در انرژی و آب، مورد توجه قرار گیرد، زنجیره ماه‌های گرم را می‌توان مجدد به دوره‌هایی با دماهای پایین تر در انتهای قرن جاری رساند.