کارشناسان تغذیه معتقدند: با رژیم غذایی مناسب افراد معتاد تحت درمان می‌توانند روش سالم خوردن را آموزش دیده و با برنامه ورزشی، قدرت و تحمل خود را در برابر وسوسه‌های مصرف مجدد بالا ببرند.
به گزارش جارچی اخبار، ترک اعتیاد شامل تغییر عادات و رفتارهای منفی به عادات مثبت است. تغذیه مناسب، استراحت کافی و آرامش و ورزش عوامل اصلی در موفقیت این تغییر هستند.
انتخاب درست و سالم مواد غذایی، برای رسیدن به شیوه سالم زندگی اهمیت دارد و افراد معتاد به سبب بی توجهی به برنامه غذایی خود، دچار اختلالات گوارشی متعددی مثل، اسهال، یبوست، اشکال در هضم غذا و کاهش اشتها می‌شوند.
در نتیجه این افراد برای موفقیت در ترک اعتیاد نیازهای تغذیه‌ای خاصی ندارند. غذای این افراد باید حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی باشد تا بتواند بافت ها و اندام‌های از بین رفته بدنشان را ترمیم کند و عملکرد دستگاه عصبی و گوارشی را بهبود بخشد.
“تحقیقات نشان داده است که داشتن رژیم غذایی حاوی پروتئین، مواد غذایی با ارزش زیستی بالا و غنی از کربوهیدرات مرغوب نسبت به سایر رژیم‌ها، در ترک اعتیاد تاثیر بیشتری داشته است. غذا بر خلق و خوی فرد نیز اثر دارد. کمبود مواد مغذی مثل اسید فولیک و ویتامین‌های گروه B، هم چنین کمبود اسیدهای آمینه برای سلامت فرد خطری جدی محسوب میشود“
افرادی که به انواع مواد مخدر و مشروبات الکلی اعتیاد دارند، به دلیل تاثیرات بسیار زیان بار این ترکیبات و نیز عدم توجه به تغذیه خود، دچار کمبودها و مشکلات متعددی می‌شوند، این مشکلات و ناراحتی‌ها تا زمانی که مواد اعتیاد آور به بدن فرد می‌رسد، پنهان مانده و یا به عبارتی فرصت بروز پیدا نمی‌کنند.کافیست که تنها برای چند روز، ترکیبات اعتیاد آور به بدن فرد نرسد.
همین مسئله باعث پدید آمدن شرایطی میشود که تمام معتادان در حال ترک با آن دست به گریبانند و بدون اغراق می توان گفت همین کمبودها و نارسائی‌های تغذیه‌ای یکی از اصلی‌ترین دلایل بازگشت معتادان به سمت استفاده به مواد مخدر می شود.
برای بیماران در حال ترک، علاوه بر خدمات مشاوره‌ای ، به طراحی و تنظیم برنامه‌های خاص غذایی نیاز است که ضمن تقویت سیستم ایمنی و قوای جسمانی فرد، درمان کمبودهای تغذیه‌ای متعدد وی را نیز در سرلوحه کار خویش قرار داده و به گونه‌ای عمل کند تا درصد و احتمال بازگشت فرد بیمار به سمت مواد مخدر به کمترین حد ممکن برسد.
“تغذیه علمی است که در ارتباط با تغییر و تبدیل غذا در بدن و شرکت مواد مغذی در بافت‌ها بعد از هضم و جذب و تولید انرژی بحث می‌کند. ترک اعتیاد نسبت به مخدر هایی مانند متادون، هرویین، تریاک، کراک و .. شامل تغییر عادات و رفتارهای منفی به عادات مثبت است“
تغذیه مناسب، از عوامل مهم و یکی از دلایل اصلی در موفقیت این تغییر می‌باشد. بیشتر کسانی که به مواد وابسته هستند، رژیم غذایی نامناسبی دارند. افراد مصرف‌کننده به سبب بی‌توجهی به برنامه غذایی خود، دچار اختلالات گوارشی متعددی می‌شوند.
بنابراین کسانی که وابسته به مواد باشند رژیم غذایی آنها اغلب عکس چیزی است که توصیه میشود یعنی اغلب چیزهایی را که باید کم خورده شود بیشتر می‌خورند و بر عکس هر آنچه که باید بیشتر خورده شود کمتر استفاده میشود. به طورکلی افراد مصرف‌کننده به مواد مخدر دچار سوء‌تغذیه هستند و با توجه به این مسئله، برای کمک به ترک اعتیاد، درک نقش تغذیه اهمیت فراوانی دارد.
مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب امگا ۳، پروتئین و کربوهیدرات‌های پیچیده در این دوران بسیار مهم هستند. منابع غذایی غنی از این مواد مغذی شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، لبنیات، گوشت، مرغ، ماهی، آجیل و دانه‌ها هستند و در مقابل، غذاهای فرآوری شده، فست فود، نوشیدنی‌های قندی، کافئین و الکل برای ترک اعتیاد مضر هستند.
مصرف غذاهای متنوع و مغذی، توجه به مصرف کافی آب، پرهیز از غذاهای نامناسب و مشورت با متخصص تغذیه برای دریافت برنامه غذایی متناسب با نیازهای فردی، از نکات کلیدی در تغذیه مناسب دوران ترک اعتیاد است.
با رعایت این نکات می‌توان به روند سم‌زدایی بدن، تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت روان و افزایش شانس موفقیت در ترک اعتیاد کمک کرد.
مواد غذایی مناسب برای تقویت بدن بعد از ترک اعتیاد
متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص «نقش تغذیه در مدیریت اعتیاد»، با بیان این مطلب که هیچ علمی به اندازه علم تغذیه بر سلامت افراد اثرگذار نیست، گفت: رژیم غذایی مناسب بعد از ترک اعتیاد باید همه گروه های غذایی را به میزان کافی در خود داشته باشد تا بدن ضعیف شده و آسیب دیده بیمار معتاد بتواند سلامت خود را باز یابد.
کوروش جعفریان با تاکید براینکه تغذیه مناسب معتادان در حال ترک اعتیاد، باعث کاهش اختلالات رفتاری شان می شود، افزود: وقتی ویتامین های گروه B در بدن فرد کم باشد انرژی مغزی کاهش می‌یابد و فرد به طور ناخودآگاه به دنبال انرژی می‌گردد که متاسفانه در بعضی افراد می‌تواند انرژی نهفته در یک ماده مخدر باشد.
“در افرادی که به سمت مواد مخدر می‌روند، الگوی غذایی تغییر می‌کند و اغلب این افراد به سمت خوردن شیرینی، نبات، نوشابه و….، می‌روند، که باعث دریافت بیشتر قندهای ساده و به دنبال آن کاهش ویتامین‌های گروه B از جمله: تیامین، نیاسین، VitB۶و اسید فولیک میشود“
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: با کاهش ویتامین‌های گروه B در بدن، متابولیسم کاهش می یابد، همچنین وقتی این ویتامین‌ها در مغز کم می‌شوند، تمایل فرد را به مصرف مواد مخدر بیشتر می کند.
وی همچنین افزود: باکتری‌های روده یک فرد معتاد با باکتری های روده افراد سالم تفاوت دارد، این تفاوت باعث میشود: مخاط گوارشی این افراد توانایی جلوگیری از ورود مواد مضر به داخل خون را نداشته باشند، در نتیجه بسیاری از این مواد مضر وارد خون می‌شوند و با ایجاد سیستم التهابی در بدن و همچنین مختل کردن سیستم ایمنی و سیستم عصبی فرد، تمایل مجدد فرد به مصرف مواد مخدر را ایجاد می کند.
جعفریان گفت: مطالعات نشان می‌دهد، اگر بر روی باکتری‌های روده این افراد کار شود و با مصرف کمتر قندهای ساده، چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس و همچنین عدم غذاهای فرآوری شده، می‌توان باعث سلامت باکتری‌های روده این افراد شد. متاسفانه امروزه بسیاری از غذاها حاوی آنتی بیوتیک هستند، (گوشت پرندگان از جمله مرغ) این آنتی بیوتیک‌ها نیز باکتری‌های روده را مختل می‌کنند. مصرف بی‌رویه آنتی بیوتیک‌ها توسط خود فرد و همچنین داشتن استرس زیاد نیز با اختلال کار باکتری‌های روده همراه است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: علم به دنبال این است که با تغییر الگوی غذایی افراد، مانند مصرف انواع غذاهای تخمیری، فیبر و ویتامین‌ها، این باکتری‌ها را به روده بازگرداند.
“به افرادی که در خانواده فرد معتاد دارند توصیه می شود پروتئین‌های گیاهی را در غذای این افراد بالا ببرید و در برنامه غذایی آنها حتمآ از تخم مرغ استفاده کنند“
وی افزود: دو هورمون دوپامین ( ایجادحس لذت) و سروتونین ( ایجادحس آرامش) از مغز ترشح می‌شوند، اگر میزان این دو هورمون تعادل نداشته باشد، رفتارهای فرد عوض میشود. متاسفانه مصرف کنندگان مواد مخدر نمی‌توانند به خوبی هورمون سروتونین تولید کنند بنابراین سعی می‌کنند با مصرف مواد مخدر، سطح دوپامین مغز که باعث نشاط و حالت سرخوشی میشود را بالا ببرند.
جعفریان ادامه داد: به دلیل مصرف بیشتر قندهای ساده و مصرف کمتر پروتئین توسط افراد معتاد، سنتز پروتیین بخوبی انجام نمی شود، به همین دلیل به افرادی که در خانواده فرد معتاد دارند توصیه می شود پروتئین‌های گیاهی را در غذای این افراد بالا ببرید و در برنامه غذایی آنها حتمآ از تخم مرغ استفاده کنند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چرا بسیاری از افرادی که مواد مخدر را کنار می‌گذارند از کافئین استفاده می کنند؟، گفت: متاسفانه مصرف زیاد کافئین نیز نوعی اعتیاد است، در این ماده ترکیباتی وجود دارد که باعث استرس میشود و فرد را دچار خستگی می‌کند.
وی توصیه کرد: در غذای روزانه این افراد باید به میزان مناسبی از امگا ۳ و امگا ۶ وجود داشته باشد. اغلب روغن‌های موجود در بازار حاوی امگا ۶ هستند، اما برای دریافت مناسب امگا ۳ باید از غذاهایی مانند: ماهی، گردو، بذر کتان، دانه چیا و دانه خرفه که منبع غنی از امگا ۳ هستند، استفاده کرد.