دهلی‌نو از ۳۱ تیرماه تا ۱۰ مرداد سال‌جاری میزبان کمیته میراث جهانی یونسکو خواهد بود و پرونده «ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» در این اجلاس بررسی می‌شود.
جهانی شدن هگمتانه از سال‌ها قبل درخواست مردم، فعالان و دوستداران میراث‌فرهنگی همدان بوده است، موضوع ثبت جهانی طی چند سال اخیر جدی‌تر شد و عزمی جزم برای به ثمر نشستن دیرهنگام مطالبه مردم همدان به وجود آمد.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از مهر، پرونده‌ای که در نهایت عنوان «ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» را به خود گرفت پس از فراز و نشیب‌های فراوان، بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ به یونسکو ارسال شد و از معدود پروژه‌هایی بود که توانست مدیران و مسئولان همدانی را همسو کند و در مسیر رفع موانع ریز و درشت قرار دهد.
همدان یک صدا برای جهانی شدن
رفع ایرادات از زمان ارسال پرونده به یونسکو آغاز شد و از ابتدای سال ۱۴۰۲ به طور جدی‌تر تمام دستگاه‌های مربوطه و مدیریت ارشد استان را پای کار آورد. شاید بتوان این پروژه را نقطه عطفی در انجام کار تیمی در همدان عنوان کرد چرا که رفع ایرادات در مدت زمانی نه چندان طولانی نشان داد اگر بخواهیم با همدلی و هم‌افزایی از پس انجام هر کاری برمی‌آییم.
استاندار همدان خردادماه سال گذشته در حاشیه بازدید از محدوده پرونده گفته بود اقدامات خوبی در راستای حذف موانع پرونده انجام شده است و باقیمانده عملیات جداره‌سازی‌های پیاده‌راه بوعلی و رفع موانع پرونده ثبت جهانی باید هر چه سریع‌تر انجام شود.
علیرضا قاسمی‌فرزاد با بیان اینکه شهرداری و میراث‌فرهنگی به صورت شبانه روز مشغول رفع موانع هستند، افزود: فرصت زیادی نداریم و کارها باید به شکل جهادی انجام شود. زوائد در جداره و معابر و منظر باید برداشته شود، زیباسازی صورت بگیرد، سردر مغازه‌ها و سایه‌بان‌ها متحدالشکل شود و کرکره مغازه‌ها رنگ‌آمیزی متناسب داشته باشند.
همان زمان مدیر وقت پایگاه تاریخی هگمتانه نیز گفته بود یکی از تأکیدات یونسکو برای ثبت جهانی هگمتانه، برگزاری جلسات بین مسئولان و مردم است تا مشکلات توسط این دو با هم حل شود.
به اعتقاد صاحب محمدیان‌منصور روی بازار همدان آن‌گونه که باید مثل بازارهای تبریز و اصفهان تبلیغات نشده است و یکی از اهداف اصلی ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان، دیده شدن مجموعه بازار است.
وی تغییر شغل کاسبان پیاده‌راه اکباتان در راستای رونق گردشگری را امری مهم تلقی کرد و معتقد بود این پیاده‌راه در حال جهانی شدن است و رویکرد آن نیز باید جهانی شود بنابراین آرام آرام مشاغل این خیابان می‌تواند در این راستا تغییر کند تا ماهیت پیاده‌راه اکباتان هم مثل بوعلی شود.
نیمه اول سال قبل، با کار شبانه‌روزی شهرداری همدان، میراث‌فرهنگی، دستگاه‌های خدمات‌رسان، سازمان‌های مربوطه و با نظارت وزارتخانه میراث‌فرهنگی و در رأس آن محمدحسن طالبیان به عنوان مشاور وزیر میراث‌فرهنگی، سرانجام همدان مهیای میزبانی از ارزیاب یونسکو شد و مدیرکل میراث‌فرهنگی همدان خبر از حضور ارزیاب یونسکو در همدان داد و سرانجام غسان شمالی هفته اول شهریور سال گذشته محدوده پرونده را ارزیابی کرد.
ثبت جهانی همدان شدنی است
استاندار همدان ۴ شهریور ماه سال قبل و همزمان با حضور ارزیاب یونسکو در همدان در حاشیه بازدید از نمایشگاه آثار زرین و سیمین در محوطه تاریخی هگمتانه گفت: فعلاً با ارزیاب ملاقاتی نداشتم اما با بازخوردی که از مدیرکل میراث فرهنگی استان که همراهش بوده، گرفتم، به نظر می‌آید که اقدامات همدان در مسیر ثبت جهانی برای ارزیاب رضایت‌بخش بوده است.
قاسمی‌فرزاد افزود: این مسیر هم از هیچ حمایتی کوتاهی نکردیم و همه دستگاه‌های دولتی پای کار آمدند، از مجموعه شهری، شهرداری و شورای اسلامی شهر گرفته تا دستگاه‌های خدمات‌رسان شامل شرکت‌های آب، برق، گاز و مخابرات و مجموعه میراث‌فرهنگی که واقعاً طی چند ماه اخیر وقت گذاشتند و به صورت شبانه‌روزی پرقدرت کار کردند تا امروز این وضعیت و اقدامات هماهنگ را در همدان شاهد باشید.
ارزیاب یونسکو پس از سفر به همدان و بررسی محدوده پرونده در دیدار با علی دارابی؛ معاون میراث‌فرهنگی کشور نظرات اولیه خود را درباره شرایط پرونده بیان کرد و گفت معتقدم پرونده ظرفیت زیادی برای ثبت جهانی دارد و بر اساس مشاهده‌ای که داشتم ثبت جهانی آن شدنی است.
حال پس از گذشت حدود یکسال از حضور ارزیاب یونسکو در همدان، قرار است از ۵ تا ۸ مرداد سال‌جاری این پرونده در چهل‌وششمین کمیته میراث جهانی یونسکو در دهلی‌نو بررسی و تیم اعزامی میراث‌فرهنگی از آن دفاع کند.
همچنین طبق شنیده‌ها طی یکسال گذشته مکاتباتی میان غسان شمالی و وزارتخانه رد و بدل و ابهامات پرونده توسط باستان‌شناسان و کارشناسان مجرب پرونده پاسخ داده و با نظارت طالبیان جمع‌بندی و به صورت رسمی از سوی وزارتخانه به یونسکو ارسال شده است.
چشم امید میراث‌دوستان به دفاعیه در دهلی
پرونده ثبت جهانی هگمتانه در سال‌های اخیر کش و قوس‌های فراوانی داشته و حالا چشم امید دوستداران میراث‌فرهنگی و همدانی‌ها به دفاعیه وزارتخانه از این پرونده است. در اجلاس دهلی تیمی به سرپرستی معاون میراث‌فرهنگی کشور قرار است از پرونده ثبت جهانی همدان دفاع کند و طالبیان؛ مشاور خوشنام و کاربلد وزیر میراث‌فرهنگی که سال‌های گذشته برای این پرونده جانانه کار کرد، بارها به همدان سفر کرد و روند کارها را به صورت میدانی بررسی کرد نیز تیم را همراهی می‌کند.
به طور قطع رایزنی سیاسی و فرهنگی برای به ثمر نشستن ثبت جهانی پرونده از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌طلبد تا همه جوانب کارشناسی در اجلاس دهلی توسط تیم اعزامی پیش‌بینی شود چراکه ایرادات احتمالی به پاسخ‌های قاطع، محکم و کارشناسی نیاز دارد و امید است تیم حرفه‌ای وزیر از عهده این مهم برآید.
در وصف پرونده کم‌نظیر «ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» همین بس که این پرونده شامل ۷۵ هکتار است و ۳۲ هکتار از آن، پهناورترین محوطه باستانی ایران را در برگرفته است، ۴۳ هکتار باقیمانده نیز شامل ۱۴۰ اثر متشکل از بازار سنتی، میدان مرکزی شهر، بافت تاریخی و پیاده‌راه‌های اکباتان و بوعلی است.
اگرچه عنوان جهانی شدن به تنهایی نمی‌تواند موتور محرکه‌ای برای رشد اقتصادی هر جامعه باشد اما قطعاً این اتفاق می‌تواند پیش‌درآمدی بر ایجاد سرمایه‌گذاری‌های جدید، توسعه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی و در نهایت رونق اقتصاد گردشگری باشد.
جهانی شدن هر اثر علاوه بر در گزند ماندن میراث‌فرهنگی ثبت شده، فرصتی برای دستیابی به رشد متوازن و توسعه پایدار در بستر گردشگری است که با ورود گردشگران برای بازدید از اثر ثبت شده، کسب و کارهای کوچک و بزرگ محلی مرتبط با خدمات گردشگری شکل می‌گیرد و افزایش اشتغال را به همراه دارد.
حال که آرزوی دیرینه همدانی‌ها برای جهانی شدن در حساس‌ترین موقعیت ممکن قرار گرفته و در آستانه ارزیابی نهایی است، امید است تمام جوانب کار برای ارائه یک دفاعیه قدرتمند در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو اندیشیده شود تا کهن‌ترین پایتخت مادها اگرچه خیلی دیر اما در فهرست میراث جهانی به ثبت برسد.