آذر کریم زاده
شهروندان نقش مهمی در تسهیل عملیات برفروبی داشته و در فصل زمستان با پیروی از دستورالعمل‌های بیان شده طبق مقررات شهرداری‌ها به بهبود ایمنی و کیفیت برفروبی کمک می‌کنند.
شهروندان میتوانند با انجام اقدامات ساده، به اطمینان از ایمنی خود، تسهیل عملیات برفروبی در محله خود و اطمینان از برفروبی از دارایی خود بدون آسیب رساندن به جاده‌های عمومی کمک کنند. زمستان هر شهروندی را به هوشیاری بیشتر برای به اشتراک گذاشتن جاده با سایر کاربران (رانندگان، دانش‌آموزان، عابران پیاده، دوچرخه‌سواران، برف‌روبها و غیره) فرا می‌خواند.
مدیریت حمل و نقل عمومی در شرایط بحران، شهروندان را ۲ دسته در نظر می‌گیرد:
۱- عابرین پیاده : جامعه میتواند با صدور دستوری از ساکنان نزدیک جاده‌های عمومی بخواهد پیاده‌روهای جلوی خانه‌های خود را پاکسازی کنند. این تعهد شامل پیاده‌روهای فاقد مسکن مجاور نمی‌شود که توسط خدمات فنی مراقبت میشود. مبانی صدور این فرمان به شرح زیر است : ۱- قانون عمومی ادارات محلی. ۲- مقررات بهداشتی اداره جامعه که وجود آن در قانون بهداشت پیش بینی شده است و قوانین فنی بهداشتی از جمله نظافت معابر و اماکن عمومی را وضع میکند که در متون دیگر تصریح نشده است.
برفروبی توسط ساکنان شامل جارو کردن و انباشت برف است. منطقه مورد نظر فضایی را در بر می‌گیرد که یا بدون پیاده‌رو و ناودان، در طول ساختمان در امتداد جاده عمومی و در عرضی معادل نیمی از جاده گسترده شده است. این فرمان همچنین ممکن است مقرر کند که در صورت وقوع طوفان یخ، ساکنان باید ماسه، نمک یا خاکستر پخش کنند. برقراری ارتباط منظم در مورد این مصوبه (مطبوعات، اینترنت، نمایش در تالار شهرداری و …) ضروری است تا مردم از اعمال این مقررات مطلع شوند. با این حال، بعضی از شهرداری‌ها خودشان مسئولیت برخی از مهم‌ترین محورهای عابر پیاده را بر عهده می‌گیرند. سپس سطوح خدماتی برای پیاده‌روها، فضاهای عابر پیاده (محوطه‌های عابر پیاده، مناطق ملاقات) و راه‌های سبز به اجرا در می‌آید تا آنها را توسط خدمات فنی در اولویت قرار دهد.
۲- دوچرخه سواران : این نوع کاربر ثباتی مشابه خودروها ندارد و به همین دلیل به سطح لغزنده حساسیت بیشتری دارد. در نتیجه، در نظر گرفتن آنها مستلزم برخورد متفاوت با مناطق مربوطه است. دوچرخه سواران در واقع موظف‌اند در خطوط مشترک با وسایل نقلیه و همچنین در خطوط یا مسیرهای دوچرخه سواری یا راه‌های سبز حرکت کنند. برخی شهرها به تناسب امکانات خود این محورهای اختصاصی را در تدابیر خود گنجانده‌اند.
همکاری شهروندان و مشارکت اجتماعی
شهروندان تمایل به اصلاح یا تقویت برخی رفتارها برای تسهیل در برفروبی دارند. آگاهی، آموزش و اطلاع رسانی در مورد بسیاری از موضوعات از جمله رانندگی در زمستان، استفاده از یخشکن‌های پیاده‌روی، محل سطل زباله، حفاظت از اموال و درختان، پارکینگ پلکانی و غیره مورد بحث و بررسی قرار گرفت. راه حل‌های رفتاری برای کاهش سفر در شرایط طوفانی پیشنهاد شده است و شرکت‌ها، کارفرمایان و کارگران را به چالش می‌کشد : دورکاری، تعطیلی، تعدیل برنامه‌ها و حمل و نقل عمومی رایگان. همچنین اشکال مختلف حمایت اجتماعی توسط شهروندان پیشنهاد شده است. ریختن غیرقانونی برف توسط شهروندان محکوم میشود. جای تأسف است که شهروندان یا ادارات، برف را از پارکینگ‌ها، راه‌های ورودی، پشت بام یا خودروهای خود برداشته و بدون مجوز برف‌های خود را در خیابان، پیاده‌رو یا مسیرهای دوچرخه‌سواری بریزند. مشکل مربوط به فضای ذخیره برف در زمین‌های شخصی در سال‌های اخیر افزایش یافته است : تراکم شهری، نسبت بیشتر فضای اشغال شده توسط پارکینگ‌ها و ورودی‌های عابر پیاده، شهروندانی که خودروهای خود را در خیابان پارک می‌کنند تا امکان برفروبی از پارکینگ خود را فراهم کنند، محوطه سازی آسیب پذیر و غیره. این واقعیت جدید مستلزم فراخوانی از همه و تلاش جمعی برای تسهیل نگهداری زمستانی جاده‌های عمومی است.
برای ایمنی شما در زمستان:
تدابیری که از شهروندان جهت مشارکت در تسهیل عملیات برفروبی طلب میشود موارد ذیل را در بر می‌گیرد :
⊲نصب لاستیکهای زمستانی بر روی وسیله نقلیه یا دوچرخه خود و همچنین کلیه تجهیزات مناسب را تهیه کنید. ⊲رانندگی خود را با شرایط آب و هوایی تطبیق دهید، سرعت خود را با توجه به شرایط زمستانی تنظیم کنید. ⊲اولویت وسایل نقلیه تعیین شده برای برفروبی را در نظر داشته باشید. صبور باشید و فضایی را برای تجهیزات برفروبی بگذارید، سرعت خود را کم کنید و در فاصله ایمن پشت وسایل نقلیه قرار بگیرید. از قرار گرفتن در نقطه کور آنها بپرهیزید و مطمئن شوید که دیده می‌شوید. ⊲حرکات خود را در بارش‌های شدید محدود کنید. اگر باید بیرون بروید، مسیری را برنامه‌ریزی کنید که از خیابانها، پیاده‌روها و مسیرهای دوچرخه‌سواری به عنوان اولویت استفاده کند. ⊲چه راننده، عابر پیاده یا دوچرخه سوار هستید، مطمئن شوید که همیشه به وضوح قابل مشاهده هستید. ⊲ به یاد داشته باشید که استفاده از حمل و نقل عمومی میتواند رفت و آمد را آسانتر کند. ⊲کودکان را از خطر ساختن قلعه‌ها، تونل‌ها و قصرهای برفی در حاشیه جاده آگاه کنید. ⊲ورودیها و بالکن‌های خود را خالی کنید تا در مواقع اضطراری امکان دسترسی داشته باشید. ⊲برف را در اسرع وقت از روی پشت بام‌ها به ویژه سقف‌های شیبدار نزدیک پیاده‌روها طبق مقررات و بدون ایجاد مانع در تردد خارج کنید.
بدین ترتیب، مسئولیت‌های شهروندی در رعایت مقررات مختلف برای کلیه فعالیت‌های مربوط به برفروبی ضروری است. نقش شهروند در زندگی روزمره عملیات‌های مختلف بسیار مهم است. به عنوان مثال، در رابطه با مسئولیت های شهروندی ثبت شده در قانون شهرداری پاریس اینچنین آورده شده است :
– لاستیکهای زمستانی. قوانین استانی رانندگان را ملزم میکند تا وسیله نقلیه خود را به چهار لاستیک زمستانی جهت حرکت از ۱۵ دسامبر تا ۱۵ مارس مجهز کنند.
– حفظ دسترسی به شیر آتش نشانی. به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، شهر از شهروندان خود می‌خواهد که شیر آتش نشانی واقع در جلوی ملک خود را پاک نگه دارند. اتصال هر چیزی به شیر آتش نشانی اکیداً ممنوع است.
– ممنوعیت ریختن برف در معابر عمومی. هنگامی که شهروندان یا پیمانکاران برف را در خیابان یا پیاده‌رو قرار می‌دهند، کار برفروبی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند و ایمنی کاربر را تحت تأثیر قرار می‌دهند. از این رو پخش کردن، هل دادن یا انباشتن برف در معابر و پیاده‌رو برای عموم ممنوع است. به شهروندان و پیمانکاران برفروبی که این آئین نامه را رعایت نکنند جریمه تعلق می‌گیرد.
– سطل‌های غلتکی و زباله. شهروندان باید همیشه سطل‌های زباله و سطل‌های چرخ دار خود را در دو طرف ورودی راهرو، در حاشیه یا پشت پیاده‌رو و نه در خیابان قرار دهند.
– پارک کردن در خیابان. به منظور بهبود کارایی عملیات مختلف، شهروندان باید همواره به تابلوهای موجود در محل و یا تابلوهای متحرک نصب شده بر روی بسترهای برفی که بر تابلوهای ثابت اولویت دارند، احترام بگذارند. بنابراین، تا حد امکان از پارک کردن در خیابان باید اجتناب شود تا به میزان قابل توجهی اجرای روان عملیات تسهیل شود.
– حق تقدم خیابان. ساخت و ساز غیر از چمن، درختچه و سنگفرش در یک متری حاشیه خیابان ممنوع است.
– سازه محافظ خودرو. یک شهروند بایستی مقررات مربوط به موقعیت سرپناه خودرو را رعایت کند یعنی بطور صریح بایستی دو فوت از حاشیه یا پیاده‌رو و چهار فوت از سنگفرش یک خیابان فاصله باشد.
قانون اختیارات شهرداری، عرض جغرافیایی و انعطاف‌پذیری را به هر شهر اعطا میکند تا بتواند خدمات برفروبی خود را با نیازهای شهرداری، که متنوع و در حال تحول هستند، تطبیق دهد. تغییرات اقلیمی، بافت اقتصادی، مسائل زیست محیطی، ویژگی‌های اجتماعی و جمعیتی، تراکم شهری، ارزش‌ها و نگرانی‌های جمعیت، نوآوری سریع و غیره. در چنین محیط در حال تحول و پیچیده‌ای، شهر کبک مایل است رویه‌هایی را اتخاذ کند تا آینده‌ای مسئولانه از نظر برفروبی را تضمین کند. برفروبی یک فعالیت ضروری است که اثرات زیست محیطی و مالی قابل توجهی دارد. این یک مسئولیت مشترک است که باید در سطوح مختلف و حوزه‌های مختلف مدیریت شهری بر عهده بگیرد. از اینرو در ذیل به بررسی قوانینی که در این شهر در روزهای برفی از شهروندان انتظار میرود می‌پردازریم :
تسهیل عملیات برفروبی
قبل از زمستان – محوطه سازی. ⊲نشانه‌های بصری را برای نشان دادن ویژگی‌هایی (دیوارهای کم ارتفاع، پله ها، پرچین ها) که نیاز به محافظت دارند، نصب کنید. ⊲محافظ زمستانی را روی اموال و گیاهانی که ممکن است آسیب ببینند نصب کنید. ⊲تزئینات، یراق آلات یا مبلمان موقت را جلوی خانه اضافه نکنید که ممکن است در اثر وزش برف آسیب ببینند. ⊲به مقررات مربوط به موقعیت سرپناه خودرو احترام بگذارید. ⊲اگر فضای کافی در زمین مقابل وجود ندارد، مجوز برفروبی بگیرید تا بتوانید خودتان یا توسط پیمانکار خصوصی برف را در حاشیه خیابان رها کنید. ⊲در صورت نداشتن پارکینگ اختصاصی و یا عدم وجود فضای کافی برای پارک تمامی وسایل نقلیه ساکنین محل سکونت، با در نظر گرفتن ممنوعیت پارک در خیابانها در شب در فصل زمستان و علائم موقت نصب شده در مکانهای خاص در حین عملیات برفروبی، پارکینگ‌های جایگزین برای پارک خودروها در نظر بگیرید. ؛ ⊲فضای کافی در مقابل محل سکونت خود برای اطمینان از برفروبی از خیابان عمومی و ورودی خصوصی خود فراهم کنید.
بدین ترتیب، حتی در طول زمستان نیز شهروندان نقش مهمی در عملیات برفروبی دارند و میتوانند به طرق مختلف کمک کنند، به ویژه : • با عدم ایجاد مانع در معابر عمومی با وسیله نقلیه خود در هنگام برفروبی از خیابانها. • رعایت ممنوعیت پارک در شب. • با قرار دادن سطل زباله، بازیافت، کمپوست یا زباله در ورودی خانه و نه در جاده یا پیاده رو. • با عدم انباشتن برف در اماکن ممنوعه : خیابانها، پیاده‌روها، شیرهای آتش نشانی. • با نصب سرپناه خودرو در فاصله ای دور از شیر آتش نشانی، حاشیه یا پیاده‌رو با رعایت مقررات. • با نصب حفاظ روی بوته‌ها، پرچین‌ها، درختان. • با نصب نشانگرهای بصری برای نشان دادن امکانات آن مانند دیوارهای کم ارتفاع، پله‌ها، پرچین‌ها. • با برفروبی از سقف‌های شیبدار نزدیک پیاده‌روها. در پی بارش برف یا عملیات یخ زدایی، پاکسازی دریچه روبه روی ورودی خودروها بر عهده شهروندان است.
با پایان یافتن فصل زمستان، شهرداری‌ها قطعاً در حال بررسی شکایات مختلف شهروندان برای تجمع قابل توجه برف در زمین‌های خود در زمستان هستند. صاحبان زمین‌هایی که حیاط‌شان اجازه انباشته شدن برف زیاد را نمی‌دهد و سراسر پوشیده از برف شده‌اند شهرداری‌ها را مقصر روش نادرست برفروبی می دانند. از این رو لازم است اختیارات شهرداری در این گونه موارد را طبق قانون بررسی نماییم :
اولاً، شهرداری‌ها حق دارند برف را از جاده‌های عمومی به زمین‌های شخصی بریزند. شهروندان نمی‌توانند از آن شکایت کنند یا حداقل نمی‌توانند آن را استفاده غیرقانونی از اموال خصوصی بدانند. در واقع، قانون اختیارات شهرداری به طور کامل مشخص میکند که شهرداری میتواند برفی را که یک جاده عمومی را میپوشاند به زمین‌های خصوصی مجاور انتقال دهد. بنابراین شهرداری برای انباشت برف از جاده عمومی در مقابل ملک خود به هیچ مجوزی از مالک نیاز ندارد. با این حال باید مراقب بود که از زمین‌های شخصی به عنوان انبار برف با پرتاب یا پاشیدن بی رویه برف در جلوی سایر املاک خودداری شود. بنابراین، مالک خصوصی باید در طول زمستان تحت برفروبی و تجمع برف در جلوی ملک خود و کمی فراتر از آن قرار گیرد. چنین مالکی نمی‌تواند از شهرداری بخواهد که روش برفروبی خود را تغییر دهد تا به جای انباشت برف در زمین خصوصی، برف را با برفپاش حذف کند.
ما معتقدیم که این قانون در مورد برفروبی در معابر عمومی نیز صدق میکند. آیا شهروندی که از انباشته شدن بیش از حد برف در ملک خود شکایت دارد، از ناراحتی مشخصی نسبت به سایر همسایگان در بخش خود رنج می برد؟ آیا این تجمع بیشتر صرفاً به دلیل روش برفروبی شهرداری است یا بهتر است بگوییم پیکربندی زمین، توپوگرافی آن یا جهت بادهای غالب؟ واضح است که چندین عامل را می‌توان در نظر گرفت تا متوجه شد که چگونه بسیاری از زمین‌ها میتوانند در نهایت از برف اشباع شوند و اینکه روش برفروبی شهرداری لزوماً همیشه مورد سوال نیست. حتی اگر روش مورد بحث باشد، شهروندی که مزاحمتی متمایز از سایر محله‌های خود نداشته باشد، مستحق دریافت غرامت نیست و نمی‌تواند تغییری در روش برفروبی از شهرداری مطالبه کند.
مشاوره با متخصصان در این زمینه به شهرداری‌ها این امکان را می‌دهد که شکایات مختلف دریافتی در مورد انباشت برف را به درستی تجزیه و تحلیل کنند و در نتیجه تشخیص دهند که آیا روش‌های اتخاذ شده توسط شهرداری با قانون مطابقت دارد یا خیر.
مسئولیت شهروندی و قانون برفروبی
وظیفه شهروندان در ایام برفی بر اساس دو مقوله در نظر گرفته میشود که منوط به قوانین شهرداری خواهد بود :
در صورت وجود دستور شهردار، باید پیاده‌رو جلوی منزلتان را پاکسازی کنید. این حکم در تالار شهرداری یا توسط علائمی در نزدیکی خانه‌ها نمایش داده میشود.
در صورتی که حکم شهرداری جهت برفروبی وجود نداشته باشد، شهرداری مسئول برفروبی از معابر عمومی است. در صورت وقوع حادثه، متضرر (عابر، مالک و…) میتواند با دستور دادگاه، مسئولیت آن را بر عهده شهرداری بیاندازد. با این حال، مسئولیت ساکنان محلی (مالک ساختمان یا مستاجر) نیز ممکن است به دلیل سهل انگاری، حتی بدون حکم شهرداری مبنی بر برفروبی، مسئول شناخته شود. مثال : اگر برف از پشت بام خانه سر خورده و به ماشینی در منطقه‌ای که در زمان‌های خاصی از سال بارش برف سنگینی را تجربه میکند آسیب برساند.
برفروبی شامل پارو کردن برف و نمک پاشی یا شن‌ریزی در صورت یخ زدگی است. این عملیات تا انتهای پیاده‌رو و بدون انسداد دهانه‌های فاضلاب‌ها برای عبور جریان آب انجام میشود. ساکنان موظفند برف جلوی منازل خود را پاکسازی کنند. در برخی مناطق خاصی که بسیار تحت تأثیر برف قرار دارند، شهردار میتواند یکی از راه‌حل‌های زیر را نیز اعمال کند : نصب حفاظ برف‌گیر بر روی پشت بام ساختمان‌های مجاور معابر عمومی. حذف یخ‌های ایجاد شده در لبه پشت بام‌ها یا در امتداد آبراهه‌ها.
پاکسازی در خیابانها، پیاده‌روها و مسیرها
در طول زمستان، همه پیاده‌روها از برف پاک نمی‌شوند. از کاربران دعوت میشود برای سفر خود به شریان‌های اصلی بپیوندند. همچنین این امکان وجود دارد که تیم‌های برفروبی برف را در سمتی از شهر (بخش بین خیابان و ملک شهروندی متعلق به شهر) افکنده یا برف را آنجا بپاشند. هدف این عمل کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از کامیون‌های حمل برف بوده و تسریع برف روبی از خیابانها به کاهش هزینه‌ها نیز می‌انجامد.
برای اینکه عملیات برفروبی مؤثر باشد و خیابانهای ما همیشه برای عابران پیاده و رانندگان ایمن باشد، همکاری شهروندان با رعایت مثلاً مقررات پارکینگ شهرداری، با تطبیق رانندگی جاده با شرایط زمستانی و غیره ضروری است چرا که به بهبود کیفیت زندگی شهروندان در قلمرو خود مربوط میشود.
منابع :
https://www.ville.chambly.qc.ca/deneigement/#toggle-id-۴
https://www.cerema.fr/system/files/documents/۲۰۱۷/۱۲/technicite_no۲۵۶_VH_bis_cle۰۹۱۹a۹.pdf
https://www.ville.quebec.qc.ca/citoyens/deneigement/docs/politique-viabilite-hivernale.pdf