سوای اندک بخش‌های بی‌تفاوت یا شاید ناباور و ناآگاه جامعه، برخی شهروندان در این میان ویروس کرونای جدید را به عنوان فاجعه‌ای هولناک و بی‌درمان مطرح کردند و گروهی هم با اضطراب بیش از حد، راه وسواس در پیشگیری را در پیش گرفتند.
بخشی هم تنها را پیشگیری را قطع جریان عادی زندگی برشمردند که البته تجربه نشان داده است جز در شرایط اضطرار امکان‌پذیر نیست و بهترین راه مراعات توصیه‌ها و هشدارها از سوی عموم مردم است.
بر اساس آخرین آمارهای رسمی تا روز نوزدهم اسفندماه شمار مبتلایان به ویروس کرونا در کشور به هفت هزار و ۱۶۱ نفر رسید که از این میان، ۶۰۱ مورد مربوط به این استان و بنابر اعلام سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، از یک‌هزار و ۸۵ نمونه مشکوک گرفته شده به جز شهرستان‌های کاشان و آران‌وبیدگل، جواب آزمایش ۳۲۳ مورد ابتلا به کرونا مثبت بوده است.
بنابر اعلام دوشنبه‌شب فرماندار ویژه کاشان بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از ابتدای اسفند امسال تاکنون در شهرستان‌های کاشان و آران‌وبیدگل یک‌هزار و ۵۶ نفر درگیر بیماری شدند و ۸۸ نفر به علت ابتلای به بیماری کووید ۱۹ فوت کردند.
مسایل گوناگونی در مورد روش‌های پیشگیری تا ابتلا و درمان این ویروس جدید تاکنون مطرح شده است اما با توجه به سرعت شیوع بیماری و پر شدن ظرفیت بیمارستان‌ها، ماندن در خانه و خودداری از رفت و آمد به مکان‌های عمومی و شلوغ و همراه با رعایت نکات بهداشتی مانند خودداری از لمس سطوح در راستای پیشگیری، قطع زنجیره ابتلا و کاهش بار روانی جامعه و بخش سلامت مورد توجه و تاکید قرار گرفته و برخی جنبه‌های موضوع نیز مغفول مانده است.
حذف رفت و آمد غیرضرور و خودمراقبتی
یک فوق تخصص گوارش و کبد با آرزوی بهبودی برای نیروهای درمانی و سایر شهروندان درگیر ویروس کرونا، به حال مساعد خود و استراحت در منزل پس از ابتلا اشاره کرد و گفت: توصیه می‌شود به هیچ عنوان از خانه خارج نشوید و توصیه‌های بهداشتی را جدی بگیرید و در صورت نیاز تنها یک فرد برای خرید یا کارهای ضروری از خانه خارج شود.
عباس ارج اضافه کرد: با رعایت این شرایط امیدواریم هر چه زودتر مبتلایان بهبود یابند و با ریشه‌کن شدن این ویروس، همه خیال‌شان راحت شود.
منصوره صمیمی، متخصص زنان و زایمان هم با قدردانی از کادر درمانی و توصیه به رعایت بهداشت فردی از سوی شهروندان گفت: به هر روی این ویروس شایعی هست و از همدیگر گرفتیم اما نگران نیستیم و امیدواریم خیلی زود بهبود یابیم.
متخصص عفونی و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کاشان نیز اظهارداشت: هم مردم و هم کادر درمانی روزهای سختی را می‌گذرانند و امیدوار هستیم به لطف خدا تلاش‌هایی که می‌کنیم مثمر ثمر باشد و بیشترین خدمات را در این شرایط بحرانی ارایه کنیم و بار و سختی روی دوش بیماران را کاهش دهیم.
رضا رزاقی افزود: اطمینان می‌دهم که همکاران در بیمارستان شهید بهشتی از پزشکان و پرستاران تا سایر نیروها همه هم و غم خود را برای کمک به مردم گذاشتند.
وی با اشاره به ضرورت رعایت بهداشت فردی تاکید کرد: امیدواریم که لطف خداوند منان شامل حال همه ما شود و بتوانیم بیماری را با تعامل بیشتر و کمک همدیگر مهار کنیم و این شرایط سخت را پشت سر بگذاریم.
این تاکیدها و توصیه‌ها تنها محدود به متخصصان نیست و یک کارمند بانک نیز در این زمینه گفت: ۱۰ روزی است که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنم و خدا را شکر حالم در این مدت خیلی بهتر شده است و از مردم کاشان خواهش می‌کنم که بیماری را جدی بگیرند و خود را در خانه قرنطینه کنند.
امیرحسین محققی بیان کرد: انتظار می‌رود مردم مطالبی که در فضای مجازی پخش می‌شود را تنها برای یکدیگر ارسال نکنند و بیشتر عمل کنند.
این بیمار ۳۱ ساله افزود: عوامل بیمارستانی همه دست به دست هم دادند تا این ویروس را شکست دهند اما اگر مردم شریف کاشان به توصیه‌ها عمل نکنند، موضوع به یک بحران تبدیل خواهد شد.
مصطفی جوادی‌مقدم نیز کرونا را بیماری شکست‌پذیری عنوان کرد و افزود: بیماران روحیه داشته باشند و مردم هم از این بیماری نترسند اما رعایت نکات بهداشتی ضروری است و باید مراقب بچه‌ها نیز باشیم.
عوامل تضعیف ایمنی بدن و افزایش روحیه
یک متخصص روانشناسی بالینی، تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس کرونا را الزامی دانست و گفت: تولید و تکرار افکار منفی در ذهن و ایجاد تنش و نگرانی زیاد در احساس، موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود.
حسین ملک‌زاده در گفت‌وگو با ایرنا تشریح کرد: این روزها در خبرها، شبکه‌های مجازی و بین مردم صحبت از این بیماری، مبتلا شدن به آن و ترس از مرگ بسیار مطرح است که البته در کنار این موارد، آموزش‌ها و مراقبت‌های بهداشتی گاهی به شدت از سوی افکار عمومی دنبال می‌شود و به علت ترس زیاد از مبتلا شدن به ویروس، توصیه‌های بهداشتی با افکار بیمارگونه و وسواسی انجام می‌گیرد.
وی بیان کرد: آنچه در بعد روانی جامعه رخ داده است، موج گسترده‌ای از ترس، تشویش، دلهره و نگرانی های شدید و مفرط است که این‌گونه هیجان‌ها و احساس‌های منفی می‌تواند عملکرد روانی، شناختی و رفتاری ما را در طول زمان مختل سازد.
این روانشناس بالینی ترس‌های غیرواقعی، طولانی و نگرانی‌های شدید را موجب افزایش اضطراب عنوان کرد و گفت: این موارد به تولید انبوهی از رفتارها و افکارهای اضطرابی برای فرد منجر خواهد شد و به عبارتی دیگر، فرد را به شخصی نگران و پرتنش تبدیل خواهد کرد.
وی افزود: اگر به این افکار ناسالم منفی و ترس‌های روانی شدید بها بدهیم و هر روز چندین مرتبه تفکر منفی را در ذهنمان تکرارو احساسات منفی را در خودمان تشدید کنیم پس از مدت زمان کوتاهی، چرخه عادت ذهنمان منفی و نگران‌کننده می‌شود به گونه‌ای که از زمانی که بیدار شویم، دائم به مسایل و اتفاقات روزمره زندگی‌مان با دید نگرانی، ترس و استرس برخورد خواهیم کرد و این امر منجر به تضعیف شدن حال روانی‌مان خواهد شد.
ویروس کرونا بالاخره با کمک متخصصان در کشور مهار خواهد شد اما آثار روانی برجا مانده از آن در افکار و احساس ما می‌تواند به صورت بیماری‌های روحی روانی مانند اضطراب و وسواس ظهور کند
ملک‌زاده با تاکید بر به‌کارگیری توصیه‌های روانشناختی از منابع علمی و موثق و انجام اقدام‌های مناسب در مورد عملکرد ویروس کرونا اضافه کرد: تنها کافی است مراقبت‌های بهداشتی در حد لازم و درست انجام شود.
وی که مدیریت یک مرکز مشاوره خصوصی را در کاشان برعهده دارد، اظهارداشت: زندگی مستلزم پیگیری مداوم خبرهای ویروس کرونا نیست، بلکه این‌گونه رفتارها و حساسیت‌ها سلامت روان را ناخواسته بر اثر دریافت اخبار منفی با خطر روبه‌رو می‌کند؛ مردم باید زندگی عادی خود را با نشاط و امیدواری همراه با مراقبت‌های توصیه شده، ادامه بدهند.
این متخصص با تاکید بر دنبال و ارسال نکردن خبر، فیلم و نوشته‌های مرتبط در فضای مجازی تصریح کرد: در غیر این صورت افراد خود را میزبان افکار نگران کننده و دلهره‌آوری می‌کنند که می‌تواند سلامت سیستم ایمنی بدن را برای دفاع از این ویروس تضعیف و ناکارآمد کند.
وی دادن انرژی مثبت به افراد، ترویج و انتشار افکار سالم و مثبت و ارایه مطالب مفید و امیدوارکننده را از جمله راهکارهای روانشناختی برای مبارزه با بیماری کووید ۱۹ برشمرد و افزود: در بین اعضای خانواده، دوستان و در محل کار کمتر در مورد این بیماری و اخبار جدید آن صحبت شود و با امید داشتن، توکل و عنصرهای مهم و تاثیرگذاری برای افزایش کارآمدی و قدرت دفاعی سیستم ایمنی بدن گام برداریم.
ملک‌زاده بیان کرد: ویروس کرونا بالاخره با کمک متخصصان در کشور مهار خواهد شد اما سپس آثار روانی برجا مانده از آن در افکار و احساس ما می‌تواند به صورت بیماری‌های روحی روانی مانند اضطراب و وسواس ظهور کند، پس به سلامت روان‌مان باید بیشتر اهمیت بدهیم.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایرنا, وی ادامه داد: ذهن و روان کودکان ظرفیت ترس و اضطراب را ندارد و منجر به واکنش‌های روانی شدید آنها می‌شود؛ به هیچ عنوان در مقابل کودکان اخبار نگران کننده دنبال و برایشان بیان نشود، زیرا آنها به راحتی الگو پذیرند و نباید آنها را درگیر اضطراب و نگرانی‌های شدید خودمان کنیم.
این روانشناس بالینی با اشاره به فراهم کردن لحظه‌های شاد و جذاب برای کودکان یادآور شد: کاردستی، نقاشی، فوتبال دستی، اجرای نمایش‌های خلاقانه، بازی‌های مداد کاغذی مثل نقطه بازی، طرح معما، کلاغ پر، فعالیت‌های مشارکتی با اعضای خانواده مانند بازی‌های گروهی، خاطرگویی، حافظ‌خوانی، شاهنامه‌خوانی، پانتومیم، مرور آلبوم عکس خانوادگی و پخت انواع خوراکی از جمله این راهکارهاست.
وی همچنین بازی‌های دستی مانند منچ، دوز، دارت، گل یا پوچ، نون بیار کباب ببر، یه قل دو قل، بازی‌های فکری اسم و فامیل، شطرنج مسابقه مشاعره، ورزش‌های سبک، تغییر چیدمان خانه، کاشت سبزه عید را از دیگر راهکارهای فراهم کردن لحظه‌هایی متفاوت برای کودکان و سایر اعضای خانواده برشمرد.
واکنش خوب به خبرهای بد
دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه کاشان نیز به ایرنا گفت: هنگام وقوع هر بحرانی در جامعه به طور مسلم افراد یا گروهی بسته به شرایط و ویژگی‌های شخصی، خانوادگی و اجتماعی واکنش‌های متفاوتی را از خود نشان می‌دهند اما بر اساس پژوهش‌ها، واکنش‌های روانشناختی افراد بر اساس متغییرهای فوق به سه گروه تقسیم می‌شود.
فریبرز صدیقی ارفعی تشریح کرد: نخست گروهی که واکنش خیلی شدید توام با هراسی را از خود به نمایش می گذارند که موجب اختلال در عملکرد خانواده و جامعه و خود آن شخص می شود؛ گروه دوم با توجه به هشدارهای مقام‌ها و مسوولان مربوطه تلاش بر اجرای مفاد آن دستورالعمل‌ها دارند اما در کنار آن به وظایف روزمره خود نیز می‌پردازند؛ گروه سوم سعی در انکار موضوع داشته و با رفتارهای غیرمسوولانه یا حتی نمایشی، سلامت دیگران را به خطر می‌اندازند.
وی افزود: روی سخن ما گروه اول و سوم است، به ویژه گروه اول که با گرایش به رفتارهای وسواس‌گونه زمینه را برای ایجاد اضطراب در خود و اطرافیان را فراهم می‌آورند؛ چنین افرادی باید تلاش کنند به جای آینده هراسی، یعنی تمرکز افکار بر اینکه ممکن است در آینده چه رویداد خطرناکی رخ دهد، تمرکز خود را بر زمان حال و اینکه چگونه می‌توانند از اوقات کنونی خود لذت ببرند، قرار دهند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: افراد از دقت بیش از حد در رفتار دیگر اعضای خانواده برای انجام دادن یا ندادن رفتارهای بهداشتی خودداری کنند و با این کار زمینه نارضایتی دیگر اعضای خانواده را فراهم نیاورند و به جای این کار با واژه‌هایی محترمانه درخواست خود را مطرح کنند؛ برای نمونه می‌توانیم بگوییم که موارد بهداشتی را رعایت کنند، چون به این موارد بسیار حساس هستیم و رفتارهای آنها می‌تواند موجب اضطراب ما شود.
مدام دنبال خبر یا نشانه‌های کرونا در دیگران نباشید تا ذهن شما فارغ از تمام این مسایل در آرامش باشد
وی اضافه کرد: افراد در ارتباط کلامی با سایر اعضای خانواده بسیار دقت کنند که لحن و کلام‌شان در ارتباط‌ها دستوری، همراه با برچسب‌گذاری، صدای بلند یا موارد مشابه نباشد زیرا نتیجه مناسب نخواهند گرفت.
صدیقی ارفعی ادامه داد: چنان که یکی از اعضای خانواده به یک بیماری بسیار جزیی مبتلا شد و یک یا چند نشانه از بیماری کرونا را داشت، از محکوم کردن و مقصر جلوه دادن خودداری کنید.
وی تصریح کرد: مطمئن باشید تغییر رفتار فرآیندی زمان‌گیر است و از این رو تلاش نکنیم در این فرصت نسبت به تغییر رفتار دیگران اقدام کنیم، بلکه همه تلاش باید در این راستا باشد که با تشویق و کلام خوب زمینه ارتقای بهداشت روانی را در خانواده فراهم آوریم.
دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه کاشان خطاب به شهروندان توصیه کرد: با شناختی که از خود دارند، اوقات‌شان را با خواندن کتاب، نقاشی، ورزش، گوش دادن به موسیقی آرام‌بخش، پیاده‌روی در محیط‌هایی با ازدحام جمعیت کم و سایر فعالیت‌های آرامش‌بخش بگذارنند.
وی اظهارداشت: اگر یکی از اعضای خانواده علاقه‌مند است که وقت خود را با روشی غیر از آنچه شما دوست دارید بگذارند، سعی نکنید او را به چالش بکشید و در محیط خانه جر و بحث ایجاد نکنید.
صدیقی ارفعی همچنین با اشاره به لزوم رعایت بهداشتی فردی تاکید کرد: به هیچ عنوان مدام دنبال خبر یا نشانه‌های کرونا در دیگران نباشید تا ذهن شما فارغ از تمام این مسایل در آرامش باشد.
بیماری ویروسی کرونا ۲۰۱۹ (COVID-۱۹) نخستین‌بار در ووهان چین شناسایی شد و تاکنون به بیش از ۵۰ کشور سرایت کرده و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته است تا وضعیت فوق العاده اعلام کند.
این بیماری قابل پیشگیری است و به‌راحتی با مشارکت شهروندان و این راهکارهای ساده مانند شست و شوی مکرر دست‌ها با صابون، استفاده از ماسک و دستکش در بیرون خانه و تعویض به هنگام آن، مصرف مایعات گرم، دست ندادن و روبوسی نکردن با دیگران، خودداری از تماس دست با چشم‌ها، بینی و دهان، حفظ فاصله یک و نیم متری با افراد بیمار و ماندن بیماران در خانه می‌توان از میزان شیوع و ابتلای ویروس کرونا جلوگیری کرد.
علایم ابتلای به ویروس کرونا شامل تب، سرفه، تنگی نفس، علایم گوارشی و در موراد شدید عفونت ریه (پنومونی)، سندرم تنفسی حاد و نارسایی کلیه است.
پایگاه آموزشی و اطلاع‌رسانی ویروس کرونا و پایگاه سلامت یا سامانه تلفنی با خط تماس فوری به شماره ۳۱۱۳ و ۴۰۳۰ آماده ارایه خدمات مشاوره و پاسخگویی به افرادی است که احساس می‌کنند علایم مشکوک به بیماری ویروسی کرونا دارند.