کارشناس حقوق بینالملل گفت: حمایتهای بلوک غرب از اسرائیل در جنگ غزه و وتوهای مکرر قطعنامههای شورای امنیت توسط آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت، مسئله را بغرنج کرده است. با توجه به اینکه نظام بینالمللی حاکم مبتنی بر رضایت دولتها در مواجهه با سازمانهای بینالمللی و مکانیزمهای منبعث از آن است، در واقع امر، ابزارهای حقوقی موجود ظرفیت کافی را برای مقابله با جنایات اسرائیل ندارند.
به گزارش جارچی اخبار، مهدی محبیراد مدیرعامل سازمان دفاع از قربانیان خشونت در گفتوگو با ایلنا، در رابطه با فجایعی که در یک سال گذشته در غزه و لبنان رقم خورده است و انفعال سازمانهای بینالمللی، عنوان کرد: متأسفانه امروز، شاهد استانداردهای دوگانه حقوق بشری در مجامع بینالمللی هستیم؛ استانداردهای دوگانهای که به وضوح، جلوه خود را در جنگ اخیر غزه نمایان کرد. طی یک سال اخیر، شاهد مجموعهای بیسابقه از جنایات بینالمللی ارتکابی توسط اسرائیل شامل جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت و نسلکشی بودیم. در عرصه حقوق بشر که برگزاری نشست ویژه و صدور قطعنامهای از طرف شورای حقوق بشر (هرچند غیرالزامآور)، یکی از سهل الوصولترین اقدامات قابل اجرا در عرصه بینالمللی به علت عدم امکان دخالت اعضای دائم شورای امنیت است، شاهد انفعال دولتهای عضو شورای حقوق بشر در برگزاری یک نشست ویژه پیرامون جنایات اسرائیل در غزه بودیم. لازم به ذکر است که در صورت درخواست یک سوم اعضای ۴۷ نفره شورای حقوق بشر مبنی بر لزوم برگزاری نشست ویژه و رسیدگی به نقضهای فاحش حقوق بشری صورت گرفته در یک کشور، این مهم تحقق مییابد.
شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل و همراهی کشورهای دیگر اتفاق برجستهای بود
وی ادامه داد: مکانیزمهای متعددی در اختیار سازمان ملل است که زمینه ایجاد فشار حقوق بشری و پاسخگو نمودن اسرائیل از بعد حقوق مسئولیت بینالمللی و حقوق بینالملل کیفری مهیا کند. اقامه دعوای آفریقای جنوبی علیه اسرائیل نزد رکن قضایی سازمان ملل متحد یعنی دیوان بینالمللی دادگستری بر مبنای نقض کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسلکشی از اقداماتی بود که در سال اخیر کلید خورد. تاکنون، سه دستور موقت توسط دیوان صادر شده و پرونده در حال جریان است که جزئیات آن در این مقال نمیگنجد. همصدایی چندین دولت از طریق ورود ثالث به این پرونده، اتفاق برجستهای بود که به نوعی اجماع جهانی پیرامون جنایات اخیر اسرائیل را متبلور میسازد. پرونده مشابهی نیز توسط دولت نیکاراگوئه علیه آلمان بر مبنای مشارکت آلمان در نسلکشی اسرائیل در غزه به واسطه کمک مالی و نظامی به اسرائیل و قطع بودجه آژانس پناهندگان فلسطینی (آنروا) نزد دیوان مطرح شد که دیوان تصمیم به عدم صدور دستور موقت گرفت.
ابزارهای حقوقی موجود در صحنه بینالمللی ظرفیت کافی را برای مقابله با جنایات اسرائیل ندارند
این کارشناس حقوق بینالملل با طرح این پرسش که چرا با وجود مکانیزمها و سازمانهای بینالمللی، همچنان شاهد ناکارآمدی نظام حقوق بینالملل هستیم و اقدامی موثر از طرف این سازمانها در راستایآتشبس و پاسخگویی به ناقضان حقوق بشر صورت نمیگیرد؟ گفت: این پرسش را باید از دو منظر نگریست؛ اولاً همانطور که اشاره شد، حمایتهای بلوک غرب از اسرائیل در جنگ غزه و وتوهای مکرر قطعنامههای شورای امنیت توسط آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت، مسئله را بغرنج کرده است. ثانیاً با توجه به اینکه نظام بینالمللی حاکم مبتنی بر رضایت دولتها در مواجهه با سازمانهای بینالمللی و مکانیزمهای منبعث از آن است، در واقع امر، ابزارهای حقوقی موجود ظرفیت کافی را برای مقابله با جنایات اسرائیل ندارند. لازم به ذکر است که اسرائیل بیشترین تعداد قطعنامه از مجمع عمومی و شورای حقوق بشر را دارد. علیرغم اینکه قریب پنج ماه قبل، دادستان دیوان کیفری بینالمللی درخواست صدور حکم بازداشت نتانیاهو، نخست وزیر و گالانت، وزیر جنگ اسرائیل را به شعبه یک دادرسی اولیه دیوان بینالمللی کیفری تسلیم نمود، شاهد اقدام عملی و عینی در مورد این قضیه نبودهایم.
دولتهای غربی با بهانهی واهی یهودستیزی مانع از فعالیتهای کنشگران بینالمللی مستقل میشوند
محبیراد با اشاره به کنشگری فعال دانشجویان از سراسر کشورهای جهان، تصریح کرد: تجمعات و اعتراضات مسالمتآمیز توسط دانشجویان حامی فلسطین در کشورهای مختلف دنیا، نشان از اهمیت موضوع فلسطین و درجه جنایات اسرائیل است که قلب هر انسان آزادهای را به درد می آورد. متأسفانه بسیاری از این تجمعات مسالمتآمیز دانشجویی و مردمی با سرکوب دولتهای غربی همراه بود که ممانعت از برخورداری از حق آزادی تجمعات به عنوان یکی از حقهای بشری مندرج در میثاق حقوق مدنی و سیاسی، حاکی از این است که دولتهای غربی همواره در حال دروغپراکنی پیرامون حق آزادی تجمعات بودهاند. دولتهای غربی تلاش دارند با تمسک به بهانههای واهی همچون یهودستیزی با این جنبشها مقابله کنند. اما این مشخص است که اسرائیل همواره برای آنان یک استثنا بوده است و نسلکشی در غزه و مواضع برخی از دولتهای غربی، این موضوع را برای جامعه بینالمللی نمایان کرد.
وی افزود: منزوی ساختن اسرائیل و ایجاد فشار حقوق بشری از طریق قطع تعاملات دولتها با اسرائیل، تولید ادبیات بینالمللی پیرامون جنایات اسرائیل و مستندسازی این جنایات از طریق ذینفعان مختلف از قبیل سازمانهای غیردولتی و جامعه مدنی جهت بهرهبرداری در مجامع بینالمللی حقوق بشری مفید فایده خواهد بود.
این کارشناس روابط بینالملل در خصوص امکان مقابله با اقدامات آمریکا از جمله ارسال تسلیحات نظامی به رژیم اشغالگر قدس در جهت افزایش تنشها در منطقه، عنوان کرد: شاید پیرامون این موضوع، نقش گزارشگران ویژه سازمان ملل در توجه و انعکاس این مسأله و همچنین همکاری و اقدام مشترک دولتهای حامی فلسطین، سازمانهای مردم نهاد، سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان همکاری اسلامی در تدوین بیانیه و موضعگیری انتقادی پیرامون این موضوع و به نوعی فشار بینالمللی به آمریکا مانع شعله ور شدن جنگ شوند؛ اگرچه شاید این موضوع به قدری ایدهآلیستی به نظر برسد.
محبیراد در رابطه با عادیسازی خشونت اسرائیل در صحنه بینالمللی با بیان اینکه این میزان از خشونت در عصر مدرن برای اسرائیل عادیسازی شده است و نه جامعه بینالمللی، گفت: اسرائیل به هیچ یک از تعهدات بینالمللی خود اعم از معاهدات و اصول عرفی پایبند نیست. وقتی صحبت از خشونتها و جنایات اسرائیل میکنیم، مسأله بسیار فراتر از صرف نقض یک یا چند حق بشری است. مسئله نه تنها به نقض حقوق بشر محدود نمیشود، بلکه تا آستانه نسلکشی نیز رسیده است. اگر به جنایات مندرج در اساسنامه رم (اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی) و مصادیق آنها بنگریم، تأسف بار است که مثال و مصادیقی از جرائم باقی نمانده که اسرائیل مرتکب آن نشده باشد. این موضوع بیسابقه است. عادیسازی این موضوع، نشان از آن دارد که اسرائیل همواره برای برخی دولتهای غربی یک استثنا بوده و جنایات اخیر در غزه و لبنان، موید این مطلب است.