معاون سیاسی وزیر امورخارجه گفت: ما امروز در موعد ۶۰ روز گام اول کاهش تعهدات برجامی خودمان هستیم و از آنجایی خواسته‌های ما درباره برجام تحقق نیافت، گام دوم خود را برمی‌داریم.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت «سیدعباس عراقچی» پیش از ظهر امروز در نشست خبری مشترک با سخنگوی دولت و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در سوالی درباره برگزاری نشست ویژه شورای حکام پیرو درخواست آمریکا درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفت: ما امروز در موعد ۶۰ روز گام اول کاهش تعهدات برجامی خودمان هستیم و از آنجایی خواسته‌های ما درباره برجام تحقق نیافت، گام دوم خود را برمی‌داریم.
وی ادامه داد: اگر در گام اول اعلام کردیم نسبت به ذخایر پایبندی به تعهد خود نداریم، امروز تعهد خود را نسبت به غلظت اعلام می‌کنیم. امروز نامه‌ای از سوی آقای ظریف به خانم موگرینی تهیه و نوشته شده است و اعلام کردیم که بندهایی که در برجام درباره غلظت غنی‌سازی آمده است را دیگر رعایت نمی‌کنیم و غلظت غنی‌سازی را افزایش خواهیم داد.
عاون سیاسی وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه روند کاهش تعهدات ایران حرکتی در راستای حفظ برجام است، اظهار داشت: این روند ممکن است منجر به خاتمه حضور ایران در توافق هسته‌ای منجر شود که البته خواسته ما نیست اما تحریم‌های آمریکا و بدعهدی طرف مقابل منجر به این مسئله شده است.
وی تصریح کرد: با این حال، حرکت ما به گونه‌ای است که فرصت برای گفت‌وگو، دیپلماسی و تعامل در این مدت فراهم شود و اگر از این فرصت استفاده نشود، نباید کسی در تصمیم ایران تردید کند که کاهش روند تعهدات ادامه می‌یابد.
خواهان ادامه برجام هستیم
عراقچی افزود: برجام یک سند بین‌المللی است که ایران را به عنوان کشور قدرتمند دارای تکنولوژی هسته‌ای با شمولیت آب سنگین و غنی‌سازی به رسمیت می‌شناسد. ما خواهان ادامه برجام هستیم ولی خواسته‌های ما از این سند باید برآورده شود وگرنه در تعهدات خود در این سند تجدیدنظر کنیم و اگر کشورهای اروپایی خواسته‌های ما برآورده نکنند در این راستا گام برمی‌داریم.
وی با اشاره به درخواست آمریکا برای تشکیل جلسه شورای حکام تصریح کرد: یک طنزی وجود دارد و آن این است که آمریکایی که از توافق هسته‌ای خارج شده خواستار تشکیل جلسه شورای حکام شده است. البته هر کشوری می‌تواند خواستار تشکیل شورای حکام شود ولی کشورهای اروپایی و روسیه و چین نسبت به خواسته آمریکا بی‌اعتنایی کرده اند و آمریکا در این عرصه هم منزوی است.
این دیپلمات ارشد کشورمان اضافه کرد: حتماً کشورها در این نشست منطق ایران را خواهند شنید. ایران یکسال به کشورهای دیگر فرصت دیپلماسی داد. اقدام ایران هم در داخل برجام است چراکه ما از حق خود در داخل برجام براساس بندهای ۲۶ و ۳۶ استفاده می‌کنیم. ما همزمان خواسته‌های خود را در کمیسیون مشترک ارجاع دادیم. طرف‌های مقابل در اجرای تعهداتشان کوتاهی کردند که منجر به کاهش تعهدات ما شده است.
تماس شب گذشته مکرون با روحانی سازنده بود
عراقچی تماس شب گذشته مکرون با روحانی را سازنده دانست و خاطرنشان کرد: گرایش کشورهای اروپایی و روسیه و چین برای پیدا کردن راه حل مشهود است. هرچند این کار، به دلیل فشارهای آمریکا و تحریم‌های این کشور کار سختی است ولی این توافق صورت گرفته که زمینه برای دور جدیدی از گفت‌وگوها میان طرفین ایجاد شود و امیدواریم به راه حل‌های معقول و سازنده برسند.
وی با بیان اینکه طی روزهای گذشته نشست کمیسیون برجام در وین تشکیل و قرار شد که نشست وزرای امور خارجه کمیسیون مشترک نیز برگزار شود، اظهارداشت: مسیر دیپلماسی باز است ولی باید راه حل‌هایی سنجیده شود که خواسته‌های ایران را برآورده کند.
عراقچی درباره اینستکس و اجرایی شدن آن گفت: اگر اروپایی‌ها از طریق اینستکس توانسته بودند خواسته‌های ما برآورده کند دیگر تعهدات خود را کاهش نمی‌دادیم. اگر در مسیر کاهش تعهدات حرکت می‌کنیم به خاطر این است که اروپا و دیگران نتوانسته‌اند خواسته‌های ایران را برآورده کنند.
معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: اینستکس پایه خوبی برای تبادلات تجاری است ولی این راه‌اندازی آن خیلی طولانی شده و منافع درآمدی در این سازوکار وجود ندارد وگرنه آنها از ایران نفت بخرند یا اعتباراتی برای تبادلات میان ایران و اروپا اختصاص دهند.
تا زمانی برای اینستکس اعتباری در نظر گرفته نشود سازنده نیست
عراقچی در پاسخ به سوالی درباره اینستکس گفت: اگر اروپایی‌ها از طریق اینستکس و غیر از آن توانسته بودند خواسته‌های ما را برآورده کنند امروز در این نقطه قرار نداشتیم. علت اینکه ما امروز گام دوم کاهش تعهدات خود را شروع می‌کنیم به این دلیل است که اروپا و بقیه اعضا مشارکت کننده در برجام نتوانستند خواسته ما از برجام را برآورده کنند و به خصوص در حوزه فروش نفت و بازگشت درآمدهای نفتی اقدام قابل توجهی صورت بدهند.
وی افزود: اینستکس به عنوان یک گام ابتدایی خوب است و به عنوان پایه‌ای برای تبادلات تجاری بین ارایران و اروپا خوب است. ولی راه اندازی این سازوکار بسیار طولانی شده است.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان ادامه داد: منابع درآمدی در این سازوکار وجود نخواهد داشت مگر اینکه کشورهای اروپایی از ایران نفت بخرند یا اینکه اعتباراتی را به ایران اختصاص دهند و در قابل اینستکس این اعتبارات را برای تبادلات تجاری بین ایران و اروپا اختصاص دهند که این امر تاکنون صورت نگرفته است.
معاون سیاسی وزیرامورخارجه گفت: اینستکس رسماً عملیاتی شده است. طرف ایرانی اینستکس هم عملیاتی شده است، این دو نهاد با یکدیگر در ارتباط هستند و قواعد مربوط به کاری خود را تنظیم کرده اند و یکی دو مورد کوچک هم فعلاً به عنوان امتحان که این مکانیزیم و این سازوکار کار خود را آغاز کند انجام شده است.
وی افزود: اما تا زمانی که اعتبارات کافی برای آن در نظر گرفته نشود به اعتقاد ما فایده‌ای ندارد البته اهمیت سیاسی اینستکس را نباید فراموش کنیم، اینکه کشورهای اروپایی در تلاش هستند سازوکاری را ایجاد کنند که ایران بتواند با تحریم‌های آمریکا مبارزه کند فی نفسه به عنوان یک حرکت سیاسی ارزشمند است ولی تا وقتی که به لحاظ اقتصادی منافعی برای ایران نداشته باشد طبعاً قابل قبول نیست.
عراقچی ادامه داد: کشورهای اروپایی بیشتری غیر از سه کشوری که الان سهامدار اینستکس هستند قرار است به این سازوکار به عنوان سهامدار بپیوندند و تعداد کشورها رو به افزایش است.
معاون سیاسی وزیر امورخارجه گفت: اینکه اروپایی‌ها تا الان نتوانسته اند خواسته‌های ما را برآورده کنند یک جنبه قضیه است برای همین گفتم که ما چرا در این نقطه هستیم. اما اینکه دارند تلاش می‌کنند راه حل‌هایی پیدا شود و بتوانیم ابتکاراتی داشته باشیم تا به آن نقطه‌ای که ایران بخواهددست یابد، این هم یک واقعیت دیگر است به همین دلیل تبادلات و رفت و آمدها و گفت و گوهای تلفنی رسمی و غیررسمی بین ما جریان دارد وامیدوار هستیم که بتوانیم به یک راه حلی برسیم. در غیر این صورت بعد از ۶۰ روز گام سوم را برخواهیم داشت.
وی درباره راکتور اراک هم گفت: آنچه در گام اول در نامه آقای دکتر روحانی و نامه دکتر ظریف به خانم موگورینی آورده شد بحث اراک بحث جداگانه ای است و به این دلیل که روند مدرن سازی اراک به تأخیر افتاده و با تعلل مواجه است اگر کشورهای باقی مانده در برجام نتوانند این روند را اصلاح کنند و نتوانند اراک را به جدول زمانی که برای آن پیش بینی شده برگردانند، طبیعی است که ما بر می‌گردیم و اراک را طبق فرمول و فناوری خود و قبلی تکمیل و تأسیس می‌کنیم.
عراقچی افزود: در طول دو ماه گذشته در حوزه اراک پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته است و گروه کاری اراک که به ریاست مشترک چین وانگلیس تشکیل می‌شود با ایران جلسات کاری متعددی را با کارشناسان سازمان انرژی اتمی داشتند، از قراردادهایی که باید منعقد می‌شد بعضی امضا شده و بعضی در حال مذاکره است.
معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: به لحاظ فنی و تخصصی ما پیشرفت خوبی داشتیم و لذا ما همچنان روند پیشرفت امور در اراک را رصد می‌کنیم، اگر به جدول زمانی مطلوب ما برگردد ما همین اراک مدرن شده را ادامه خواهیم داد اگر نه تصمیم دیگری خواهیم گرفت. الان به نظر ما چون روند پیشرفت خوب بوده است مدتی را در نظر می‌گیریم تا این پیشرفت‌ها ببینیم که به کجا می‌رسد و آیا خواسته ما تأمین می‌شود یا نخواهد شد. موضوع اراک جدای از آن گام‌هایی است که ما ۶۰ روز به ۶۰ روز برخواهیم داشت.
معاون سیاسی وزیر امورخارجه در مورد نفتکش توقیف شده ایران توسط انگلیس هم گفت: این نفتکس حامل نفت ایران بوده است و یک سوپر تانکر است و ۲ میلیون بشکه ظرفیت آن بوده است به همین دلیل ظرفیت بالا امکان عبور آن از کانال سوئز وجود نداشته است و لذا از تنگه جبل الطارق به مقصد خود عازم شده است.
توقیف نفتکش ایرانی راهزنی دریایی است
وی ادامه داد: برخلاف آنچه که دولت انگلیس مدعی شده هدف و مقصد این نفتکش سوریه نبوده است کما این که بندری را که در سوریه نام برده اند اصولاً ظرفیت چنین سوپر تانکری را ندارد. هدف جای دیگری بوده است. از آبراه بین المللی عبور می کرده در تنگه جبل الطارق، هیچ قانونی به دولت انگلیس اجازه نمی‌دهد این نفتکش را متوقف کند. از نظر ما با توقیف این کشتی یک راهزنی دریایی صورت گرفته است و ما خواهان آزادسازی این نفتکش هستیم.
عراقچی ادامه داد: در تماس مستمر با دولت انگلستان هستیم، سفیر انگلستان روز پنجشنبه به وزارت امورخارجه احضار شد و دیروز هم برای بار دوم به وزارت خارجه آمد. علاوه بر این سفیر اسپانیا را هم دعوت کردیم. مشورتهایی را هم با دولت اسپانیا انجام می‌دهیم و مسیر حقوقی هم از طریق دادگاه ادامه دارد و وکلای مبرز استخدام شدند که مسیر حقوقی را طی کنند، البته ما برای تأمین منافع خودمان همه مسیرها را امتحان خواهیم کرد و برای استیفای حقوق خودمان از هیچ امکانی نخواهیم گذشت اما امیدواریم از طریق رایزنی دیپلماتیکی که الان وجود دارد و اگر لازم باشد اقدامات حقوقی قضیه نفتکش به زودی حل و فصل شود.
منعی ندارد آمریکا به شرط توقف تحریم‌ها در گفت و گوها شرکت کند
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا مکرون پیشنهاد جدیدی داده است که لحن از ۴+۱ به ۱+۵ تغییر کرده است، گفت: اینکه اروپایی‌ها نتوانسته اند خواسته‌های ما را محقق کنند و مجبور به کاهش تعهدات شدیم به معنای توقف رایزنی‌ها و گفت‌وگوها و پیگیری ایده‌ها نیست. گفت‌وگوها ادامه دارد و تماس‌ها حتی در سطح بالا ادامه دارد که نمونه آن تماس دوم مکرون با روحانی در هفته‌های گذشته بوده است.
وی یادآورشد: ایده‌هایی که میان ایران و گروه ۴+۱. جود دارد اگر لازم شد منعی ندارد آمریکا به شرط توقف تحریم‌ها شرکت کند. البته از نظر ما آمریکا از برجام خارج شده و از نظر ما مفهومی به معنای ۵+۱ دیگر وجود ندارد و اگر به آن اشاره شد مجموعه کشورها در گفت‌وگوها است. چی با بیان اینکه ما با گروه ۴+۱ گفت‌وگو می‌کنیم و بحثی با آمریکا نداریم خاطرنشان کرد: امیدواریم در روزهای آتی با تصمیم ایران و طرف‌های دیگر برجام به ابتکارات جدیدتر که منجر به گفت‌وگوهای جدیدتری شود به نتیجه برسیم.
وی همچنین در پاسخ به سوالی دیگر درباره اهمیت صدای واحد در مذاکرات اظهار داشت: ما در موضوعات مهم به صدای واحد نیاز داریم. این صدای واحد اکنون وجود دارد هرچند اختلاف نظرهایی هم وجود دارد. من اختلاف دیدگاه‌ها را تا آنجا که منافع ملی را تحت تأثیر قرار ندهد منفی نمی دانم. در مسئله هسته‌ای هر کجا لازم بوده که با صدای واحد صحبت کنیم این امر صورت گرفته و از زمان تصمیم برای کاهش تعهدات شاهد حمایت ملی از سوی مردم، مسئولان و جناح‌ها بوده است.
عراقچی در ادامه افزود: جمهوری اسلامی ایران در صورتی که رفت و آمدهای دیپلماتیک و سیاسی برای برجام به نتیجه نرسد برای گام سوم و حتی گام‌های بعدی نیز برنامه ریزی کرده است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر منافع اینستکس از صادرات نفت ایران تأمین نشود، این سازوکار چه اعتباری دارد؟ گفت: ایران هیچ امید و اتکایی به هیچ کشوری نبسته است چه برسد به اروپا و اینستکس. ولی از هر ظرفیتی که برای کشور ایجاد شود، استفاده می‌کنیم و در این معرکه و جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران از هر معبری استفاده خواهیم کرد. این معبر از مسیر چین، روسیه، ترکیه، هند و همسایگان و دیگر شرکای اقتصادی‌مان عبور خواهیم کرد.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان گفت: با همه آنها برنامه داریم و گفت‌وگو کردیم، ابتکارات مفصلی وجود دارد. یکی از این ابتکارات، اینستکس است که البته به آن امید و اتکایی نداریم. در وزارت امور خارجه گفته‌ایم کسی وابسته و متکی به اینستکس باقی نماند و امیدی به آن نبندد و کسی نباید در کشور معطل اروپا و اینستکس باقی بماند بلکه بر اساس اقتصاد مقاومتی و ظرفیت‌های داخلی عمل کنیم.
عراقچی خاطرنشان کرد: ایران هم‌اکنون از عزت و مشروعیت بین‌المللی برخوردار است زیرا توافق هسته‌ای را با حسن نیت برجام را اجرا کرد و به تعهداتش عمل کرد. با خروج آمریکا یک سال هم در برجام باقی ماند و با صبر راهبردی خود فرصت‌هایی را برای دپیلماسی و گفت‌وگو ایجاد کرد. این حسن نیت و فرصت ایجاد کردن برای ایران موجب حقانیت و ایجاد مشروعیت در عرصه بین‌المللی کرده است.
معاون وزیر امور خارجه یاد آورشد: البته کشورهای دیگر در قبال تحریم‌ها سعی می‌کنند آن فشارها را کاهش دهند. ما در سیاست خارجی خود موفق عمل کرده و توانسته‌ایم فرصت‌های خوبی را ایجاد کنیم. شما سفرهای روحانی و ظریف را به کشورهای منطقه و دیگر کشورها دیده‌اید. ما اجازه نمی‌دهیم آمریکا به اهداف خود برسد و با اتکا به مردم، نیروهای مسلح، توانمندی‌های دفاعی ظرفیت‌های داخلی دشمن را مأیوس و از این مرحله به سلامت عبور می‌کنیم و آمریکا را مجبور خواهیم کرد که از مواضع خود عدول کند.
خواهان سفر نمایشی نیستیم
عراقچی در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر اینکه آیا در روزهای آینده رفت و آمدهای دیپلماتیک خواهیم داشت؟ از جمله این رفت و آمدها و تلاش‌های دیپلماتیک نشست وزرای امور خارجه ایران و گروه ۱+۴ است. ما خواهان سفر نمایشی نیستیم. ما خواهان سفرها و رفت و آمدهایی هستیم که منجر به نتیجه و تصمیمی برای اصلاح وضعیت موجود در برجام شود. بنابراین انجام هر سفری فی النفسه مطلوب ما نیست مگر آنکه منجر به نتیجه شود.
وی در عین حال گفت: جلسه وزرای امور خارجه در حال طراحی است و امیدواریم در ماه جولای این جلسه برگزار شود. اصرار داریم راه حل‌ها و ایده‌ها بررسی شود و ما جلسه‌ای داشته باشیم که منجر به نتیجه شود و نه دعوا و جر و بحث.