سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته از مصوبات شورای راهبردی شهر سوخته برای تغییر جانمایی و عبور باند دوم محور زابل- زاهدان خبر داد و گفت: مسیر جاده باید تغییر کند.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایلنا، شهر سوخته بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان به شمار می‌رود. این شهر به دلیل ظرفیت‌های برجسته تاریخی و حجم بالای آثار مکشوفه، منطقه‌ای ارزشمند برای باستان‌شناسان و علاقمندان به تاریخ است. در سفر به شهر سوخته به موزه‌ای بزرگ و صحرایی وارد می‌شوید که هر گوشه آن گنجی در خود نهفته دارد. این محوطه‌ی باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب می‌شود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ساله هم‌اکنون به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می‌شود.
بر مبنای یافته‌های باستان‌شناسان شهر سوخته ۲۸۰ هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می‌دهد که این شهر دارای پنج قسمت اساسی بوده که شامل بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته؛ بخش‌های مرکزی؛ منطقه صنعتی؛ بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه‌های متوالی و چسبیده به هم واقع شده‌اند. هشتاد هکتار از شهر سوخته را بخش مسکونی تشکیل می‌داد.
با وجود اهمیت و حساسیت‌هایی که روی این میراث جهانی ایران وجود دارد اما این روزها خبرها از انجام عملیات عمرانی حکایت دارند که نگرانی بابت تعرض به حریم شهر سوخته را افزایش داده. دوستداران میراث‌فرهنگی تاکید دارند، ساخت بزرگراه در محور زابل- زاهدان در ادامه عملیات عمرانی از قصد ورود به یک محوطه دیگر در ۲۵ کیلومتری جنوب شهرسوخته خبر دارد. بحث برانگیزترین مورد در این پروژه این است که بر اساس طرح مطالعاتی و نقشه ارائه شده برای جاده، بخشی از مسیر باند دوم جاده زاهدان زابل از عرصه تپه مهم شهرسوخته خواهد گذشت که این امر خطر حذف این محوطه را از فهرست جهانی یونسکو به دنبال خواهد داشت.
در این میان عطاء اله اکبری (مدیر کل راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان) تاکید دارد: ساخت بزرگراه در محور زابل- زاهدان با اولویت حفظ آثار باستانی چندین هزارساله منطقه است. بطوری که سعی شده با تعامل با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و اخذ نظر از مشاورین متخصص بهترین مسیر انتخاب شود. مطالعات احداث این طرح مهم بزرگراهی استان طی سنوات گذشته انجام شده است و در آن تمام ملاحظات محیطی از جمله آثار تاریخی مهم نظیر شهر سوخته دیده شده است و در مجموع این اداره کل بدون هرگونه دست‌اندازی به بخش تاریخی شهر سوخته و با احترام به نظر کارشناسان و انجام هماهنگی لازم با اداره کل میراث فرهنگی استان ساخت بزرگراه را در این مسیر در دستور کار قرار داده است.
زهره شیرازی (سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته) درخصوص عبور باند دوم در محور زابل- زاهدان از تپه‌های اقماری شهر سوخته گفت: در مصوبه شورای راهبردی شهر سوخته با آنچه که توسط مجری اعلام شده بود مخالفت شد چنانکه این باند نباید وارد حریم شود و از جلوی سایت رد شود. بر اساس مصوبه شورا، این جاده باید مسیر خود را به سمتی که از پشت پایگاه پژوهشی می‌گذرد، تغییر دهد. این مصوبه به تهران ارسال شده و درحال پیگیری آن هستیم.
با این وجود به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان، ساخت باند دوم در محور زابل- زاهدان به موازات محور کنونی این مسیر در دستور کار قرار دارد و در ادامه روند اجرای این پروژه با مطالعات صورت گرفته ضمن احترام به هویت تاریخی کهن مردمان سیستان باید گفت باند دوم هیچ گونه تجاوزی به حریم آثار تاریخی منطقه نخواهد داشت. برای توسعه و رشد اقتصادی سیستان و بلوچستان این اداره‌کل با بکارگیری همه ظرفیت‌های استانی و ملی و تعامل سازنده با اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تلاش دارد تا حدود ۲ سال آینده این پروژه را به اتمام برساند.
شیرازی درخصوص حضور ماشین‌آلات سنگین در نزدیکی شهر سوخته و فعالیت آن‌ها در حوزه جاده‌سازی نیز گفت: این ماشین‌آلات در خارج از حریم شهر سوخته هستند و ما اجازه ورود آن‌ها را به حریم نمی‌دهیم. البته چندی قبل، کمی به حریم وارد شده بودند که کارشان را متوقف کردیم. در تپه‌ای که گفته می‌شود آثار بدست آمده نیز خارج از حریم شهر سوخته است.
سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته در پاسخ به این سوال که این نگرانی وجود دارد که در تعطیلات تاسوعا و عاشورا، اقداماتی برای تعرض به حریم و عرصه شهر سوخته توسط پیمانکار باند دوم در محور زابل- زاهدان صورت گیرد، گفت: این نگرانی وجود دارد اما ما مصوبه شورا راداریم که باید مسیرشان را تغییر دهیم. یگان حفاظت و ما جلوی کار آن‌ها ایستاده‌ایم و اجازه کار به آن‌ها نمی‌دهیم.
شیرازی همچنین از انجام بیستمین فصل کاوش در شهر سوخته در اسفند ماه خبر داد و گفت: اسفند سال گذشته این فصل از کاوش انجام شد و اگر برنامه کاوش ادامه داشته باشد در پاییز یا اسفند ماه سال جاری خواهد بود.
به گفته او، این روزها به دلیل گرمای بسیار زیاد و همچنین طوفان‌های این منطقه، فصل گردشگری نیست و تقریبا محوطه خالی از گردشگر است. در این میان بیشترین تعداد گردشگران در فصول پایانی سال از این محوطه خالی دیدن می‌کنند و حتا در نوروز نیز حدود ۴ هزار گردشگر در شهر سوخته بازدید داشتند.
سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته همچنین از ادامه مرمت بخش مسکونی شرقی، بنای یادمانی و کاخ سوخته خبر داد و گفت: بخشی از مرمت‌های این محدوده در زمستان سال گذشته انجام شده بود و ادامه آن را در مرداد یا شهریور ماه در پیش خواهیم گرفت.
شیرازی درخصوص حوزه حفاظت و مرمت از شهر سوخته و آسیب‌هایی که عوامل جوی می‌تواند به این محوطه وارد سازند، گفت: عموما بارندگی‌های فصلی که عموما به یکباره هست بیشترین آسیب را متوجه این محوطه می‌کنند. البته که فرسایش باد نیز وجود دارد. از این رو نیاز است تا حفاظت و مرمت به صورت مرتب و دوره‌ای انجام شود. در این میان در حوزه بودجه با چالش روبه رو هستیم و سعی‌مان بر آن است تا بودجه مورد نیاز را تامین کنیم.