دعای ابوحمزه ثمالی از امام سجاد علیه السلام روایت شده است و شرحهایی بسیاری برای آن بیان شده است. آیت الله حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی (فرزند علامه طهرانی) نیز طی سالیانی در ماه مبارک رمضان با رویکرد عرفانی و تفصیلی به شرح و تفسیر فقرات این دعای شریف پرداخت که آن مباحث در مجموعه «آموزههای معرفت» منتشر میشود. جلد سوم این کتاب که در ۲۲ مجلس تدوین شده، به مواعظ رمضان المبارک ۱۴۲۰ و ۱۴۲۱ هجری قمری اختصاص دارد.
به گزارش جارچی اخبار، مولف این اثر در فصول ابتدایی این کتاب، با شرح و تفسیر فقرات دعای ابوحمزه ثمالی به تببین مسئله استجابت پروردگار و علت حمد مکرر خداوند در این دعا اشاره کرده و علل سستی انسان در اجابت دعوت خدا را توضیح میدهند. وی در ادامه بر اهمیت محوریت حق و توحید در ارتباطات تاکید کرده و رمز و راز موفقیت اولیای الهی را برمیشمرند.
برخی از مباحث این کتاب عبارت است از: «توضیح مسئله استقراض پروردگار از بنده»، «عالم امر و خلق و حیثیت امری و خلقی اعمال»، «ملکوت و باطن اعمال، ملاک ارزش آنها»، «حقیقت حلم و اقسام آن»، «دعوت به راه خدا با موعظه حسنه»، «عمومیت هدایت و حرکت به سمت خدا برای تمام بندگان» و…
همچنین مولف در تبیین ارتباط بنده با پرودگار موضوعاتی مانند «بنای احکام شریعت بر ارتباط با پروردگار»، «تعلق و ربط همیشگی با پروردگار لازمه عالم وجود» و «لطف فاعل و استعداد قابل دو رکن ارتباط با پروردگار» را مطرح کرده و در «نحوه تعامل سالک با اهل دنیا» بیان میدارد: «در روایت داریم که ملائکه همیشه در حال سکوت و سکون و آرامش هستند و شیاطین همیشه در حال حرکت هستند و از اینطرف به آنطرف میروند و همیشه در حال تمَجمُج و تغییر و تبدّل هستند.
هرچه انسان به صفات ملائکه نزدیکتر شود، حالت سکون و سکوت و آرامش در او بیشتر میشود. اگر با یک نفر دو ساعت در یک جایی بنشیند و حرف نزند، هیچ اتّفاقی برای او نمیافتد و همینطور ساکت مینشیند. مرحوم علاّمه طباطبائی اینطور بود. ما در هر مجلسی با ایشان بودیم تا از ایشان سؤال نمیشد، ایشان صحبت نمیکردند و همیشه مشغول به ذکر بودند و یا ساکت بودند و ما ذکر خفی ایشان را نمیفهمیدیم. وقتی از ایشان سؤال میکردند، جواب میدادند؛ و اگر سؤال نمیکردند، همینطور ساکت مینشستند. این همان سکونت و آرامش است. ولی بعضیها اصلاً اینطور نیستند. بهمحض اینکه مینشینند نمیتوانند حرف نزنند؛ یعنی اگر در مجلسی بنشینند و حرف نزنند، اصلاً بهحساب نمیآورند!»
گفتنی است این کتاب از «دوره علوم و مبانی اسلام و تشیع» توسط انتشارات مکتب وحی در ۵۹۰ صفحه با قطع وزیری منتشر شده است.