محققان حوزه ستاره شناسی و اخترفیزیکی یک پدیده شبیه به رنگین کمان را در یک سیاره دوردست فراخورشیدی مشاهده کرده اند که می تواند به شناسایی بازتاب های نور از دریاچه ها در سیارات میزبان احتمالی حیات یاری برساند.

به گزارش جارچی اخبار به نقل از «ساینس دیلی»، تلسکوپ فضایی CHEOPS که مرکز عملیات علمی آن در دانشگاه ژنو مستقر است، اطلاعات جدیدی درباره سیاره فراخورشیدی مرموز WASP-۷۶b ارایه داده است.

این سیاره غول آسا بسیار داغ با یک ترکیب نامتقارن بین میزان نور مشاهده شده در حدفاصل یا سایه مرز (terminator) شرقی و نور مشاهده شده در سایه مرز غربی آن شناخته شده است.

حدفاصل یا سایه مرز در واقع خطی فرضی است که طرف شب سیاره را از طرف روز آن جدا می کند.

گمان می رود که این وضعیت عجیب به علت «درخشش» (glory) باشد که یک پدیده نورانی مشابه یک رنگین کمان است.

این درخشش زمانی روی می دهد که نور تابیده شده از ستاره ای که این سیاره به دور آن گردش می کند، توسط ابرهای ساخته شده از مواد یک شکل بازتاب داده می شود.

اگر این فرضیه تایید شود، این اولین مورد از شناسایی این پدیده در خارج از منظومه شمسی خواهد بود.

این کار تحقیقاتی که با همکاری سازمان فضایی اروپا (ESA) و دانشگاه «برن» (سوییس) انجام شده، در نشریه «نجوم و اخترفیزیک» منتشر شده است.

سیاره WASP-۷۶b یک سیاره غول آسا (بسیار بزرگ) و بسیار داغ است که به دور ستاره میزبان خود در فاصله ای می چرخد که ۱۲ بار نزدیکتر از فاصله گردش عطارد به دور خورشید در منظومه خورشیدی ما است. میزان اشعه ای که این سیاره دریافت می کند ۴ هزار بار بیشتر از اشعه دریافت شده خورشید روی زمین است.

به گفته «مونیکا لندل» استادیار دانشکده ستاره شناسی دانشگاه ژنو، این سیاره فراخورشیدی (خارج از منظومه خورشیدی) به علت دریافت شدید اشعه از ستاره میزبان خود «متورم» شده است و بنابراین هر چند ۱۰ درصد کم جرم تر از سیاره «مشتری» است اما تقریبا دو برابر آن حجم دارد.

این سیاره از زمان کشف در سال ۲۰۱۳ تاکنون موضوع بررسی های دقیق ستاره شناسان بوده است. یک تصویر بسیار عجیب از این سیاره به دست آمده است بطوری که یک طرف سیاره همواره رو به ستاره میزبان است و دمای آن به ۲۴۰۰ درجه سلسیوس می رسد.

عناصری که بر روی زمین سنگ ها را تشکیل می دهند روی این سیاره ذوب شده و بخار شده و سپس در طرف شب سیاره سرد می شوند و ابرهایی از آهن تشکیل می دهند که تشکیل بارانی از آهن مذاب را می دهد.

یکی از مشاهدات مهم و جالب ستاره شناسان وجود یک وضعیت نامتقارن بین دو سایه مرز این سیاره است.

در مورد این سیاره، مشاهدات انجام شده افزایش میزان نور از سایه مرز شرقی سیاره در مقایسه با سایه مرز غربی را نشان می دهند. ستاره شناسان برای حل رمز این مساله اقدام به رصد سیاره با تلسکوپ CHEOPS در مدت سه سال کردند.

ستاره شناسان با ترکیب داده های جدید با داده های سایر تلسکوپ ها، فرضیه شگفت آوری را برای توضیح این مساله مطرح کردند. بنا بر این فرضیه، این درخشش غیرمنتظره می تواند ناشی از یک بازتاب نیرومند و ناهمسانگرد (anisotropic) باشد.

این درخشش ها پدیده رایجی روی زمین هستند و همچنین روی سیاره «زهره» نیز مشاهده شده اند. این تاثیر که مشابه یک رنگین کمان است زمانی روی می دهد که نور توسط ابرهای تشکیل یافته از قطرات مواد یک شکل بازتاب داده می شود.

جنس این قطرات روی زمین از آب است اما بر روی سیاره WASP-۷۶b جنس قطرات معلوم نیست. جنس این قطرات ممکن است از آهن باشد. مشاهده و رصد این پدیده روی سیاره یاد شده اولین مورد در خارج از منظومه خورشیدی است.

داده های بیشتری مورد نیاز است تا تایید شود که نور اضافی در سیاره گستر شرقی سیاره WASP-۷۶b در واقع یک درخشش (glory) است.

برای تداوم و ماندگاری ابرهای لازم برای ایجاد چنین پدیده ای، دمای اتمسفر نیز باید در طول زمان پایدار و باثبات باشد که این یک نگرش مهم و جالب درباره رویدادها روی سیاره فراخورشیدی یادشده است.

شناسایی چنین پدیده ای از چنین فاصله دوری، دانشمندان و مهندسان را قادر خواهد کرد که پدیده های مهم دیگری را نیز شناسایی کنند. برای مثال، بازتاب نور ستارگان از دریاچه ها و اقیانوس های مایع که یک شرط لازم برای قابلیت میزبانی از حیات است.