بیماریهای حوزه قلب و عروق، امروز به عنوان شایع‌ترین بیماریهای غیرواگیر جهان در حال افزایش است که برای ارتقای سلامت جامعه، توجه به پیشگیری از شیوع این امراض و کنترل آن بسیار ضروری می‌نماید.
پنجمین همایش بین‌المللی مداخلات تهاجمی غیرجراحی بیماریهای مادرزادی، ساختمانی و دریچه‌ای قلب، در راستای پیشگیری و کاهش بیماریهای قلبی عروقی به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و با همکاری بنیاد جهانی قلب کاسپین(CSI) و آستان قدس رضوی در روزهای ۲۳ تا ۲۶ فروردین امسال در مرکز همایش‌های بین المللی شهدای سلامت این دانشگاه برگزار شد.
به گزارش جارچی اخبار به نقل از ایرنا، بنیاد جهانی قلب کاسپین (CSI)، که در واقع نمایندگی انجمن جهانی قلب را در ایران و غرب آسیا دارد، نهادی کاملا علمی در سطح چهار قاره است که با ارائه و بهره‌گیری از آخرین تکنیک‌ها و فناوری‌های روز جهان در راستای درمان بیماریهای قلب و گسترش دانش رشته قلب گام برمی‌دارد.
در این رویداد بین المللی ۲۵ نفر از استادان و صاحبنظران از ۱۲ کشور دنیا شامل آمریکا، آلمان، انگلستان، ایتالیا، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، ویتنام، هند، تایلند، آذربایجان و افغانستان، با همراهی ۱۲۰ نفر از برجسته‌ترین استادان و متخصصان قلب و عروق کشورمان حضور داشتند.
در این همایش ۲۲۵ سخنرانی و میزگرد تخصصی به همراه آخرین دستاوردها و پیشرفت‌های حوزه پیشگیری و درمان بیماریهای مادرزادی ساختمانی و دریچه‌ای قلب با مشارکت بیش از ۲۰ انجمن علمی دانشگاه و مراکز تحقیقاتی قلب و عروق داخل و خارج کشور مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
بیماریهای قلبی و عروقی، نخستین علت مرگ و میر
رییس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در این همایش گفت: امروزه بیماریهای قلبی و عروقی یکی از علل مهم مرگ و میر در جهان و در ایران به شمار می‌رود و در اکثر کشورهای دنیا اولین یا دومین علت مهم بستری شدن و مرگ و میر افراد است.
دکتر شقایق حقجو جوانمرد با بیان این که بیماریهای قلبی و عروقی معمولاً بار زیادی را بر نظام سلامت تحمیل می‌کند، افزود: برخی عوامل خطر در مورد این گروه از بیماری‌ها وجود دارند که چنانچه درست شناسایی و پیشگیری و درمان شوند، می‌تواند مرگ و میر را کاهش دهد.
بیش از ۴۵ درصد مرگ‌های ناشی از امراض غیرواگیر مرتبط با حوزه قلب و عروق است
معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز گفت: متاسفانه بیشترین آمار مرگ و از کار افتادگی، مرتبط با بیماریهای قلب و عروق است و بیش از ۴۵ درصد مرگ‌های ناشی از بیماریهای غیرواگیر بدان ارتباط دارد و به همین دلیل باید بیشتر از قبل روی موضوع سلامت قلب و پیشگیری از عوامل اثرگذار در بروز بیماریهای قلب و عروق کار کرد.
دکتر حسین فرشیدی افزود: دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و شبکه‌های تحقیقاتی نقش موثری در حوزه سلامت دارند و باید در همکاری یکدیگر در مسیر رفع مشکلات سلامت جامعه گام بردارند.
پیشگیری از بیماریهای قلبی در برنامه طرح ملی سلامت خانواده
معاون وزیر بهداشت با اشاره زمان طلایی برای درمان و نیز پیشگیری، گفت: اگر خانواده با علائم و مشکلات مادرزادی حوزه قلب در دوران بارداری آشنا باشد، می‌توان شاهد اقدامات موثر پیشگیرانه و به‌هنگام در مسیر رفع آن مشکل و تولد یک نوزاد سالم بود.
دکتر فرشیدی افزود: در نظر داریم در برنامه ملی سلامت خانواده و نظام ارجاع، که اکنون در آغاز راه است، به‌طور ویژه وارد حوزه پیشگیری از بیماریهای قلبی مادرزادی شویم و این کار پس از تکمیل برنامه‌ها و فرآیندهای پزشک خانواده و مراقبت سلامت متناسب با جمعیت زیر پوشش در هر منطقه آغاز خواهد شد.
وی ادامه داد: تشخیص زودهنگام بیماری‌ها به‌خصوص در دوران جنینی نقش بسزایی در انجام اقدامات به‌موقع برای تولد یک نوزاد سالم و به‌دور از بیماری‌ها و مشکلات مادرزادی دارد، به خصوص در موضوع قلب و عروق که ارتباط مستقیمی هم با موارد ژنتیکی دارد.
فرشیدی با اشاره به اینکه در حوزه بیماریهای غیرواگیر، بخشی با عنوان پیشگیری از بیماریهای منتقله در وزارت بهداشت فعال شده است، افزود: در این بخش تخصصی موارد ژتتیکی و کروموزمی مورد بررسی قرار می‌گیرد و مباحث مرتبط با آن با همکاری محققان و پژوهشگران در راستای معرفی یک شیوه و اقدام پیشگیرانه دنبال می‌شود.
تنگی دریچه آئورت، از شایع‌ترین و جدی‌ترین مشکلات دریچه‌ای قلب
مسوول پنل تنگی دریچه آئورت در پنجمین همایش بین المللی قلب کاسپین گفت: تنگی دریچه آئورت (Aortic stenosis) یا “A.S” از انواع بیماری آئورت قلب و یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین مشکلات دریچه‌ای قلب است.
دکتر علی یوسف‌نیا با بیان اینکه قلب چندین دریچه و حفره دارد که هر کدام ممکن است دچار مشکل شوند، افزود: برخی از بیماریهای قلبی بر اثر اختلال عملکرد دریچه‌های قلب ایجاد می‌شوند که یکی از آنها تنگی دریچه آئورت است، و ما در بخش تخصصی دریچه آئورت در این همایش بین المللی به دنبال کمک و درمان موثر این گروه از بیماران با انتقال تجربیات حاصل شده در طی سال‌های اخیر به متخصصان این حوزه تخصصی هستیم.
تعویض دریچه‌های قلب بدون عمل جراحی باز
یک متخصص قلب و عروق نیز با اشاره به موفقیت پزشکان ایرانی در تعویض دریچه‌های قلب بدون انجام جراحی باز، گفت: در گذشته برای تعویض دریچه‌های قلب نیاز به عمل جراحی باز بود که می‌توانست با عوارضی همراه باشد.
دکتر احسان جمشیدیان افزود: امروزه در جهان و از جمله در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، برای تعویض چهار دریچه قلب از روش عمل بسته استفاده می‌شود که طی آن با استفاده از روش آنژیوگرافی و از طریق رگ پا، دریچه آئورت جدید با تکنیک‌های خاص در جایگاه دریچه قبلی کاشته می شود و هر چند در سال های پیش تمرکز ما بر عمل دریچه آئورت بود اما امروز قادریم در مورد هر چهار دریچه این کار را انجام دهیم.
آنژیوپلاستی، روش درمانی مناسب برای زدودن تنگی رگ‌ها
استاد مرکز آموزشی درمانی تحقیقاتی قلب شهید رجایی تهران با بیان اینکه فنر زدن رگ‌های قلب اصطلاحی است که برای باز کردن گرفتگی عروق کرونری با استفاده از استنت به کار می‌رود، گفت: این عمل که به اسم دریچه‌گذاری کرونری و یا آنژیوپلاستی و یا بالن شناخته می‌شود روش درمانی مناسبی برای از بین بردن تنگی رگ‌ها بوده است.
دکتر حمیدرضا پورعلی‌اکبر با بیان این که در گذشته آنژیوپلاستی به وسیله بالن‌های مخصوص انجام می‌گرفت، اما در سال‌های اخیر علاوه بر بالن از فنر یا استنت هم استفاده می‌شود، افزود: استنت یا فنر، لوله توری نازکی از جنس فلز است که با کمک ابزارهای خاص در رگ‌های گرفته شده قرار می‌گیرد و از انقباض و چسبندگی دیواره رگ‌ها جلوگیری می‌کند.
وی ادامه داد: برای باز کردن عروق کرونری از روش نیمه تهاجمی آنژیوپلاستی استفاده می‌شود و در این روش گرفتگی رگ‌ها با استفاده از بادکنک مخصوصی از بین می‌رود.
قابل درمان بودن بیماریهای مادرزادی قلب به شیوه مداخلات غیرجراحی
رییس پنجمین همایش قلب کاسپین نیز با بیان اینکه در گذشته درمان بیماریهای مادرزادی قلب، از طریق جراحی باز و شکافتن قفسه سینه میسر بود، گفت: خوشبختانه هم اکنون موارد مختلفی از بیماریهای مادرزادی قلب از طریق مداخلات غیرجراحی یا اینترویشن انجام می‌شود.
دکتر فریدون نوحی با اشاره به یکی از عمل‌های جراحی بسته که در جریان برگزاری پنجمین همایش بین المللی قلب کاسپین انجام شد، افزود: در این عمل جراحی که بر روی بانوی جوان ۱۸ ساله صورت گرفت، همکاران متخصص ما اقدام به بستن یک ضایعه مادرزادی در بین ۲ دهلیز قلب بیمار کردند که به اختصار به آن ASC گفته می‌شود.
وی ادامه داد: در گذشته همه بیمارانی که مشکلاتی از این دست داشتند باید عمل قلب باز شده و چندین روز در آی.سی.یو بستری می‌شدند اما اکنون از طریق پوست و گذاشتن یک وسیله، حفره بین دهلیزها بسته می‌شود که با این شیوه فرد در شرایط بهتری مورد عمل جراحی قرار می‌گیرد.
بیماریهای مادرزادی قلب، یک درصد از بیماریهای بدو تولد
رییس انجمن قلب ایران نیز در خصوص مداخلات غیرجراحی بیان کرد: بیماریهای مادرزادی قلب یک درصد از بیماریهای بدو تولد را شامل می‌شود که برخی ضایعاتی هستند که در گذشته باید با اعمال جراحی اصلاح می‌شدند اما خوشبختانه اکنون می توان از طریق مداخلات غیر جراحی یا اینترویشن از طریق پوست وارد شده و ضایعه را برطرف کرد.
دکتر نوحی افزود: این ضایعه ممکن است تنگی یا نارسایی دریچه و یا نقص بین حفره‌های قلب باشد و برخی ارتباطات بین عروق اصلی مثل آئورت و بعضی عروق دیگر مثل عروق ریوی است که خوشبختانه همه این موارد در ایران قابل درمان است.
درمان بیماریهای مادرزادی قلبی در سال‌های اخیر
دبیر اجرایی پنجمین همایش بین‌المللی کاسپین نیز با بیان این که بیماریهای مادرزادی قلبی در سال‌های اخیر حتی در پیچیده‌ترین وضعیت آن نیز به‌خوبی قابل درمان است، گفت: دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از مراکز موفق کشور در زمینه شناسایی، تشخیص و درمان این گروه از بیماران بوده است.
دکتر بهزاد علیزاده افزود: بیماریهای مادرزادی قلب کودکان علائم و شیوع زیادی دارد و به طور متوسط در یک درصد از نوزادان تازه متولد شده برخی از این علائم وجود دارد که با پیگیری و اقدام به‌موقع می‌توان مشکل به‌وجود آمده در طفل را برطرف کرد.
وی ادامه داد: تمامی موارد بیماریهای مادرزادی در همان لحظه تولد مشاهده نمی‌شود و برخی در سنین بالاتر و دهه‌های دوم و سوم زندگی و حتی پس از آن ظاهر می‌شود و ممکن است که این گروه از بیماران را دچار مشکل و چالش کند، چرا که ما زمانی طلایی برای شناسایی، تشخیص و درمان بیماری داریم و اگر این زمان از دست برود ممکن است که آن اثرپذیری مدنظر مشاهده نشود.
این فوق تخصص بیماریهای مادرزادی قلب اطفال با ذکر این که شایع ترین علائم وجود این بیماری‌ها را رنگ کبودی و سیاهی بر روی لب، صورت و بدن نوزاد و تعریق کودک در زمان شیر خوردن و جدا شدن دهان از پستان مادر برشمرد و گفت: علائمی شبیه به سرماخوردگی در سنین دانش‌آموزی از دیگر مواردی است که می‌تواند نشانگر وجود بیماریهای مادرزادی باشد و باید این موارد توسط پزشک بررسی شود.
اهمیت تشخیص بیماریهای قلبی، در دوران پیش از تولد
متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه بسیاری از بیماریهای قلب و عروق جنبه مادرزادی دارند، گفت: بیماریهای قلبی که ما در جامعه می‌بینیم اکثرا بیماریهای عروق قلب است و شامل گرفتگی عروق کرنر قلب می شود. اما دسته‌ای از مردم هم تجارب متفاوتی دارند، مثلا اینکه در حین بارداری گفته می‌شود که صدای اضافه‌ای در قلب جنین شنیده می‌شود و نیاز است که یک اکوی قلب تهیه شود، بنابراین خیلی از بیماریهای قلبی می‌تواند ناشی از ساختار قلب باشد.
دکتر احسان جمشیدیان افزود: ممکن است سوراخ‌ها و حفره‌هایی در قلب یک فرد وجود داشته باشد یا اینکه شکل نرمال قلب اتفاق نیفتد و این‌ها مواردی است که در زمان قبل از تولد نوزاد قابل تشخیص است و تشخیص به هنگام آن می‌تواند روند درمان این بیماری‌ها را تسهیل و نتایج آن را موثرتر سازد.
وی با بیان این که یکی از محورهای همایش قلب کاسپین نیز تشخیص بیماریهای قلب نوزاد در زمان جنینی است، ادامه داد: یکی از اهداف این همایش تمرکز بر روش‌های تشخیص قبل از تولد نوزاد و نیز استفاده از علم روز دنیا و ارائه دستاوردها و توانایی‌های خود در سطح جهان است.
این متخصص قلب و عروق در خصوص جایگاه علمی ایران در حوزه پزشکی بیان کرد: خوشبختانه هم اکنون سطح علمی کشور ما در حوزه پزشکی در مرزهای دانش قرار دارد و دانشمندان ما در سطح جهان حرف‌های زیادی برای گفتن دارند.
دکتر جمشیدیان در خصوص اهمیت سبک زندگی و نقش آن در ایجاد بیماریهای قلب و عروقی نیز افزود: کم تحرکی و ورزش نکردن یکی از دلایل اصلی این بیماری‌ها است که بر همین اساس به مردم توصیه می‌شود حتما در هفته، پنج روز و هر روز نیم ساعت ورزش را داشته باشند.
غربالگری، روشی مناسب در پیشگیری از بیماریهای قلبی مادرزادی قلب
مشاور، متخصص قلب و عروق و رییس بخش بیماریهای مادرزادی بیمارستان کودکان لندن نیز در این همایش از غربالگری به عنوان روشی مناسب برای جلوگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی مادرزادی نام برد.
دکتر شکیل قرشی با بیان اینکه پیشرفت‌های ایران در حوزه درمان بیماریهای مادرزادی قلب و عروق چشمگیر و قابل رقابت با سایر کشورهای جهان است و شهرهای مختلف ایران و به‌ویژه مشهد دارای پزشکان شاخص و برجسته زیادی در رشته‌های مختلف پزشکی از جمله حوزه قلب است، افزود: ما این آمادگی را داریم تا زمینه تعامل بیش از پیش متخصصان قلب سراسر دنیا را در راستای کمک بهتر به بیماران مرتبط با این حوزه ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: مشهد ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه درمان قلب و عروق دارد و ما این شهر مذهبی را جزو شهرهای موفق در این حوزه جهانی می‌شناسیم.